سوال بسیار جالبی پرسیدید. اگرچه کبوترها به خودی خود به عنوان یک روش رایج و مستقیم برای **کنترل آفات بیولوژیک** (مانند کفشدوزک‌ها یا زنبورهای پارازیتویید) شناخته نمی‌شوند، اما نقش آن‌ها در اکوسیستم‌های کشاورزی پیچیده و دوگانه است. در واقع، آن‌ها هم می‌توانند **مفید** باشند و هم **مضر**، که این موضوع کاملاً به context بستگی دارد.
در اینجا به بررسی این نقش دوگانه می‌پردازیم:
### نقش مثبت و غیرمستقیم در کنترل آفات
کبوترها عمدتاً **دانه‌خوار (Granivores)** هستند. اما رژیم غذایی آن‌ها می‌تواند شامل موارد دیگری نیز باشد که بر جمعیت آفات اثر بگذارد:
1. **تغذیه از حشرات و بیمهرگان:** اگرچه بخش اصلی غذای آن‌ها را دانه‌ها تشکیل می‌دهد، اما کبوترها به ویژه در فصل جوجه‌آوری که به پروتئین بیشتری نیاز دارند، از **حشرات، کرم‌ها، لاروها و حلزون‌ها** نیز تغذیه می‌کنند. این یعنی آن‌ها می‌توانند تا حدی جمعیت برخی از این بیمهرگان که ممکن است آفت محسوب شوند را کنترل کنند.
2. **تغذیه از علف‌های هرز:** کبوترها مقدار زیادی بذر علف‌های هرز را می‌خورند. این کار به طور غیرمستقیم از گسترش علف‌های هرز که می‌توانند میزبان آفات باشند، جلوگیری می‌کند.
3. **جذب شکارچیان طبیعی:** حضور کبوترها (و به ویژه جوجه‌های آن‌ها در لانه) می‌تواند شکارچیان طبیعی بزرگتر و عمومی‌تر مانند **پرندگان شکاری (بازها، عقاب‌ها)**، **روباه‌ها** و **راکون‌ها** را به مزرعه بکشاند. این شکارچیان علاوه بر کبوترها، ممکن است از جوندگان (مانند موش‌ها) و دیگر آفات مزرعه نیز تغذیه کنند و thus جمعیت آن‌ها را کاهش دهند.
### نقش منفی به عنوان یک آفت کشاورزی
این نقش معمولاً پررنگ‌تر و مشکل‌سازتر است:
1. **خسارت مستقیم به محصولات:** کبوترها خود می‌توانند یک **آفت مهم** محسوب شوند. آن‌ها به مزارع غلات (مانند گندم، ذرت، جو، برنج)، مزارع آفتابگردان و باغات میوه (مانند انگور) حمله کرده و با تغذیه مستقیم از دانه‌ها و میوه‌ها، خسارات اقتصادی قابل توجهی وارد می‌کنند.
2. **انتشار بیماری‌ها و علف‌های هرز:** مدفوع کبوترها می‌تواند حامل عوامل بیماری‌زای قارچی و باکتریایی باشد که برای محصولات مضر است. همچنین، دانه‌های هضم‌نشده علف‌های هرز در مدفوع آن‌ها می‌تواند باعث گسترش این علف‌ها در مزرعه شود.
3. **تخمیر محصولات انباری:** در انبارهای غلات، حضور کبوترها و مدفوع آن‌ها می‌تواند باعث رطوبت و تخمیر محصولات شده و فساد آن‌ها را تسریع کند.
### جمع‌بندی و نتیجه‌گیری
* **کنترل مستقیم آفات؟ خیر.** کبوترها یک روش کنترل بیولوژیک هدفمند و قابل اعتماد برای یک آفت خاص **نیستند**. برخلاف پرندگانی مانند **چکاوک‌ها** یا **بلبل‌ها** که حشره‌خوارهای اختصاصی‌تری هستند، رژیم غذایی کبوترها بسیار généraliste است و تمرکز اصلی آن روی دانه‌هاست.
* **کنترل غیرمستقیم و محدود؟ بله.** آن‌ها ممکن است به صورت فرعی و در کنار دیگر گونه‌ها، در تنظیم جمعیت برخی بیمهرگان و علف‌های هرز نقش داشته باشند.
* **تهدید بالقوه؟ بسیار محتمل.** در بسیاری از موارد، کبوترها به دلیل آسیب مستقیمی که به محصولات وارد می‌کنند، خود به عنوان یک آفت در نظر گرفته می‌شوند و کشاورزان مجبور به استفاده از روش‌های **دفع** آن‌ها (مانند تور، مترسک، ابزارهای تولید صدای ترسناک) هستند.
در نتیجه، اگر به دنبال یک روش طبیعی برای کنترل آفات در مزرعه خود هستید، بهتر است به جای جذب کبوترها، بر جذب **حشره‌خوارهای تخصصی‌تر** مانند پرندگان کوچکِ حشره‌خوار، خفاش‌ها (برای شکار حشرات شب‌پرواز) یا ایجاد محیطی برای زندگی کفشدوزک‌ها تمرکز کنید. حضور کبوترها در مزرعه بیشتر یک ریسک محسوب می‌شود تا یک مزیت.
