**ضمائم دستگاه گوارش مرغهای تخمگذار (Accessory Digestive Organs in Laying Hens)**
دستگاه گوارش مرغها شامل اندامهای اصلی و **ضمائم (اعضای کمکی)** است که نقش حیاتی در هضم غذا، جذب مواد مغذی، و تأمین انرژی مورد نیاز برای تخمگذاری دارند. این ضمائم به شرح زیر هستند:
---
### **۱. کبد (Liver)**
- **وظیفه:**
- تولید **صفرا** برای تجزیه چربیها.
- ذخیرهسازی ویتامینها (A, D, E, K) و مواد معدنی (آهن).
- سمزدایی خون و متابولیسم پروتئینها و کربوهیدراتها.
- **اهمیت در مرغ تخمگذار:**
- کبد در تولید زرده تخممرغ (با سنتز لیپوپروتئینها) نقش کلیدی دارد.
- **مشکلات رایج:**
- **سندرم کبد چرب (Fatty Liver Syndrome):** ناشی از تغذیه پرکالری، کمبود کولین یا متیونین.
- التهاب کبد (هپاتیت) ناشی از عفونتها یا سموم.
---
### **۲. پانکراس (لوزالمعده) (Pancreas)**
- **وظیفه:**
- ترشح **آنزیمهای گوارشی** (آمیلاز، لیپاز، پروتئاز) برای هضم کربوهیدراتها، چربیها، و پروتئینها.
- تولید هورمونهای تنظیم قند خون (انسولین و گلوکاگون).
- **اهمیت در مرغ تخمگذار:**
- جذب بهینه مواد مغذی (مانند کلسیم و فسفر) برای تشکیل پوسته تخممرغ.
- **مشکلات رایج:**
- التهاب پانکراس (پانکراتیت) ناشی از عفونتهای باکتریایی یا ویروسی.
---
### **۳. کیسه صفرا (Gallbladder)**
- **وظیفه:**
- ذخیره و ترشح صفرا تولیدشده توسط کبد به روده کوچک برای هضم چربیها.
- **اهمیت در مرغ تخمگذار:**
- چربیهای هضمشده منبع انرژی برای تولید تخممرغ هستند.
- **مشکلات رایج:**
- انسداد مجاری صفراوی (نادر، اما ممکن است در اثر سنگ صفرا رخ دهد).
---
### **۴. غدد بزاقی (Salivary Glands)**
- **وظیفه:**
- ترشح بزاق برای مرطوب کردن غذا و شروع هضم اولیه کربوهیدراتها.
- **تفاوت در مرغها:**
- غدد بزاقی در پرندگان کوچک و کمتر توسعهیافته است.
---
### **۵. سکوم (روده کور) (Ceca)**
- **وظیفه:**
- تخمیر فیبرهای گیاهی توسط باکتریهای مفید و جذب اسیدهای چرب فرار.
- تولید ویتامینهای گروه B و ویتامین K.
- **اهمیت در مرغ تخمگذار:**
- بهبود سلامت روده و تقویت سیستم ایمنی.
- **مشکلات رایج:**
- عفونتهای انگلی (مثل کوکسیدیوز) که بر سکوم تأثیر میگذارند.
---
### **نکات کلیدی برای سلامت ضمائم گوارشی در مرغهای تخمگذار**
1. **تغذیه متعادل:**
- تأمین **کولین** و **متیونین** برای پیشگیری از کبد چرب.
- افزودن **پروبیوتیکها** برای سلامت روده و سکوم.
2. **مدیریت استرس:**
- استرس گرمایی یا تراکم بالا میتواند عملکرد کبد و پانکراس را مختل کند.
3. **پیشگیری از عفونتها:**
- واکسیناسیون منظم و رعایت بهداشت سالنها.
4. **آب تمیز:**
- کمآبی باعث غلیظ شدن صفرا و اختلال در هضم چربیها میشود.
---
### **علائم هشداردهنده اختلال در ضمائم گوارشی**
- کاهش ناگهانی تولید تخممرغ.
- تغییر رنگ مدفوع (سبز یا زرد ناشی از مشکلات کبدی).
- بیاشتهایی، لاغری، یا پرهای ژولیده.
- تورم یا رنگپریدگی تاج و ریش (نشانه کمخونی یا مشکلات کبدی).
در صورت مشاهده این علائم، مشورت با دامپزشک برای تشخیص دقیق و درمان ضروری است.
