**تیروئید در مرغ های تخمگذار: نقش و اهمیت**
غده تیروئید در مرغهای تخمگذار یک غده درونریز کوچک و پروانهایشکل است که در ناحیه گردن و نزدیک نای قرار دارد. این غده با ترشح هورمونهای **تیروکسین (T4)** و **ترییدوتیرونین (T3)** نقش اساسی در تنظیم **متابولیسم پایه**، **رشد**، **تولید انرژی**، و هماهنگی سیستم تولیدمثلی ایفا میکند. عملکرد صحیح تیروئید برای حفظ سلامت مرغهای تخمگذار و بهینهسازی تولید تخممرغ ضروری است.
---
### **۱. نقش تیروئید در سیستم تولیدمثلی**
- **تنظیم متابولیسم انرژی:**
هورمونهای تیروئید با افزایش مصرف اکسیژن و تولید ATP، انرژی مورد نیاز برای رشد فولیکولهای تخمدان و تشکیل تخممرغ را تأمین میکنند.
- **تأثیر بر بلوغ جنسی:**
سطح مناسب T3 و T4 برای بلوغ تخمدان و شروع تخمگذاری ضروری است. کمبود این هورمونها میتواند بلوغ جنسی را به تأخیر اندازد.
- **هماهنگی با هورمونهای تولیدمثلی:**
تیروئید با هورمونهای هیپوفیز (مانند FSH و LH) و تخمدانها (استروژن و پروژسترون) همکاری میکند تا چرخه تخمگذاری را تنظیم نماید.
---
### **۲. ارتباط تیروئید با نور و فصول**
- تیروئید تحت تأثیر **نور** و تغییرات فصلی قرار میگیرد. افزایش طول روز (از طریق تحریک هیپوتالاموس و هیپوفیز) فعالیت تیروئید را افزایش میدهد که برای تحریک تخمگذاری در فصلهای پرنور مهم است.
- در شرایط نور کم یا فصول کوتاه، کاهش ترشح هورمونهای تیروئید ممکن است منجر به کاهش تولید تخممرغ شود.
---
### **۳. عوامل مؤثر بر عملکرد تیروئید**
- **ید (Iodine):**
ید یک ماده معدنی حیاتی برای سنتز هورمونهای T3 و T4 است. کمبود ید در جیره غذایی باعث **گواتر** (بزرگ شدن تیروئید) و کاهش تولید تخممرغ میشود.
- **سلنیوم (Selenium):**
سلنیوم به عنوان یک کوفاکتور در آنزیمهای دخیل در تبدیل T4 به T3 (هورمون فعالتر) عمل میکند. کمبود سلنیوم عملکرد تیروئید را مختل میکند.
- **استرس گرمایی:**
دمای بالا باعث کاهش مصرف خوراک و اختلال در متابولیسم تیروئید میشود که به کاهش تولید تخممرغ میانجامد.
- **سموم و آلایندهها:**
برخی سموم (مانند نیتراتها یا گواتروژنهای موجود در سویا) میتوانند جذب ید را مهار کرده و به عملکرد تیروئید آسیب برسانند.
---
### **۴. اختلالات مرتبط با تیروئید**
- **گواتر (Goiter):**
شایعترین اختلال ناشی از کمبود ید است که با بزرگ شدن غده تیروئید، کاهش رشد، و کاهش تولید تخممرغ همراه است.
- **کمکاری تیروئید (Hypothyroidism):**
کاهش تولید T3 و T4 منجر به کاهش متابولیسم، چاقی، کاهش تخمگذاری، و تولید تخممرغهای با پوسته نازک میشود.
- **پرکاری تیروئید (Hyperthyroidism):**
نادر است، اما در صورت وقوع، افزایش غیرطبیعی متابولیسم و کاهش وزن رخ میدهد.
---
### **۵. مدیریت بهینه برای سلامت تیروئید**
- **تأمین ید کافی:**
افزودن ید به جیره غذایی (معمولاً به شکل **یدات کلسیم** یا **پتاسیم یدید**) برای پیشگیری از گواتر ضروری است.
- **استفاده از سلنیوم:**
افزودن سلنیوم آلی یا معدنی به جیره (۰.۳-۰.۲ ppm) برای بهبود تبدیل T4 به T3.
- **کنترل استرس گرمایی:**
استفاده از تهویه مناسب، آب خنک، و افزودن الکترولیتها به آب آشامیدنی.
- **اجتناب از گواتروژنها:**
محدودیت استفاده از مواد خوراکی حاوی گواتروژن (مانند سویای خام) یا استفاده از آنزیمهای تجزیهکننده این ترکیبات.
---
### **۶. ارتباط تیروئید و تخمگذاری**
هورمونهای تیروئید با تنظیم انرژی مورد نیاز برای سنتز پروتئینهای زرده (در کبد) و تشکیل پوسته تخممرغ (از طریق متابولیسم کلسیم) مستقیماً بر کیفیت تخممرغ تأثیر میگذارند. اختلال در عملکرد تیروئید ممکن است باعث تولید تخممرغهای ریز، پوسته نازک، یا زردههای کمکیفیت شود.
---
**نتیجهگیری:**
تیروئید در مرغهای تخمگذار با کنترل متابولیسم و هماهنگی با سیستم تولیدمثلی، نقش کلیدی در حفظ تولید مطلوب تخممرغ دارد. مدیریت صحیح جیره (ید، سلنیوم)، کنترل استرسهای محیطی، و پایش سلامت گله برای جلوگیری از اختلالات تیروئیدی ضروری است.
