حتماً. آسپرژیلوز یک عفونت قارچی جدی است که توسط کپک‌های جنس *آسپرژیلوس* (معمولاً *Aspergillus fumigatus*) ایجاد می‌شود. تشخیص و درمان آن بسته به نوع عفونت و وضعیت سیستم ایمنی بیمار بسیار متنوع است.

در ادامه به طور کامل به تشخیص و درمان این بیماری می‌پردازیم.

---

### تشخیص آسپرژیلوز

تشخیص آسپرژیلوز چالش‌برانگیز است زیرا علائم آن often شبیه به بسیاری از بیماری‌های ریوی دیگر مانند سل یا سرطان ریه است. یک رویکرد چندوجهی شامل موارد زیر استفاده می‌شود:

#### ۱. تاریخچه پزشکی و معاینه فیزیکی:

* پزشک عوامل خطرساز (ریسک فاکتورها) را جویا می‌شود، مانند:

    * ضعف سیستم ایمنی (شیمی‌درمانی، پیوند عضو، ایدز)

    * بیماری‌های ریوی قبلی (سل، COPD، آسم، برونشکتازی)

    * سابقه مصرف طولانی‌مدت کورتیکواستروئیدها

    * انجام جراحی اخیر

#### ۲. تصویربرداری (رادیولوژی):

* **عکس قفسه سینه (Chest X-ray):** ممکن است نواحی کدورت یا سفتی را نشان دهد.

* **سی‌تی اسکن قفسه سینه با وضوح بالا (HRCT):** **روش تصویربرداری ترجیحی** است.

    * **علامت هاله (Halo sign):** یک ناحیه کدر (گرانولوم قارچی) که توسط هاله‌ای از کاهش چگالی (خونریزی) احاطه شده است. این علامت اغلب در مراحل اولیه آسپرژیلوز تهاجمی دیده می‌شود.

    * **علامت هلال هوایی (Air crescent sign):** یک حفره هوا به شکل هلال در اطراف توپ قارچی. این علامت در مراحل بعدی بیماری و معمولاً هنگام بهبودی سیستم ایمنی ظاهر می‌شود.

    * **توپ قارچی (Aspergilloma):** یک توده قارچی متراکم و گرد که در یک حفره از قبل موجود در ریه (مثلاً به جا مانده از سل) دیده می‌شود.

#### ۳. آزمایش‌های میکروبیولوژیکی و سرم‌شناسی:

* **کشت خلط یا BAL:** نمونه‌برداری از خلط یا شستشوی برونکوآلوئولار (BAL) از طریق برونکوسکوپی برای کشت قارچ. مثبت بودن کشت همیشه به معنای بیماری تهاجمی نیست، زیرا *آسپرژیلوس* می‌تواند یک کلونی‌زنده بدون عفونت باشد ( colonization ).

* **آزمایش گالاکتومانان (Galactomannan assay):** این آزمایش آنتی‌ژن قارچی را در خون یا مایع BAL تشخیص می‌دهد. یک آزمایش بسیار مفید برای **تشخیص زودهنگام** آسپرژیلوز تهاجمی، به ویژه در بیماران با نقص ایمنی شدید (مانند افراد تحت شیمی‌درمانی) است.

* **آزمایش بتا-دی-گلوکان (β-D-glucan test):** این آزمایش یک جزء دیواره سلولی در بسیاری از قارچ‌ها از جمله *آسپرژیلوس* را تشخیص می‌دهد. اما برای *آسپرژیلوس* اختصاصی نیست.

* **آزمایش PCR:** تکنیک‌های مولکولی برای تشخیص DNA قارچ در نمونه‌های بیمار. این روش حساس و سریع است اما استانداردسازی آن هنوز در حال پیشرفت است.

#### ۴. نمونه‌برداری (بیوپسی):

* **بیوپسی بافت ریه:** روش قطعی برای تشخیص آسپرژیلوز تهاجمی. نمونه بافت برداشته شده و زیر میکروسکوپ بررسی می‌شود تا حضور هیف‌های قارچی (که به شکل مشخصی منشعب می‌شوند) در بافت تأیید شود.

#### ۵. برونکوسکوپی:

* برای جمع‌آوری نمونه‌های مستقیم از مجاری تنفسی تحتانی (BAL) و همچنین مشاهده مستقیم مجاری تنفسی و گاهی انجام بیوپسی استفاده می‌شود.

---

### درمان آسپرژیلوز

درمان کاملاً به نوع بیماری و وضعیت بیمار بستگی دارد:

#### ۱. آسپرژیلوز تهاجمی (Invasive Aspergillosis):

این یک فوریت پزشکی است و نیاز به درمان ضد قارچی سیستمیک قوی و سریع دارد.

* **درمان خط اول:**

    * **ووریکونازول (Voriconazole):** داروی استاندارد طلایی برای درمان خط اول آسپرژیلوز تهاجمی است.

    * **ایزاووکونازول (Isavuconazole):** گزینه دیگری است که اثرگذاری مشابهی دارد و ممکن است عوارض جانبی کمتری داشته باشد.

* **درمان خط دوم (در صورت عدم تحمل یا مقاومت به داروهای خط اول):**

    * **آمفوتریسین بی لیپوزومی (Liposomal Amphotericin B):** یک داروی قدیمی اما بسیار قوی که به دلیل عوارض جانبی (مثل آسیب کلیوی) معمولاً به عنوان خط دوم استفاده می‌شود.

    * **اکینوکاندین‌ها (Echinocandins):** مانند **کاسپوفانژین (Caspofungin)**، **میکافانژین (Micafungin)** یا **آنیولافانژین (Anidulafungin)**. این داروها معمولاً به تنهایی کافی نیستند و در موارد مقاوم یا در ترکیب با سایر داروها استفاده می‌شوند (درمان ترکیبی).

* **مدت درمان:** معمولاً حداقل ۶ تا ۱۲ هفته طول می‌کشد، اما می‌تواند بسیار更长 باشد و بستگی به پاسخ بیمار و بهبود وضعیت ایمنی او دارد.

* **جراحی:** در مواردی که عفونت به قفسه سینه یا قلب گسترش یافته یا خطر خونریزی زیاد است، ممکن است برای برداشتن بافت آلوده نیاز به جراحی باشد.

#### ۲. آسپرژیلوما (توپ قارچی):

* **درمان:** اگر بدون علامت باشد، ممکن است فقط نیاز به نظارت داشته باشد.

* **درمان دارویی:** معمولاً داروهای ضد قارچ برای آسپرژیلوما مؤثر نیستند، مگر اینکه شواهدی از بیماری تهاجمی اطراف آن وجود داشته باشد.

* **جراحی:** اگر باعث خونریزی شدید (هموپتیز) یا علائم دیگر شود، جراحی برای برداشتن توپ قارچی و حفره مربوطه می‌تواند درمان قطعی باشد. اما این جراحی خطرناک است.

* **امبولیزاسیون شریان:** برای کنترل خونریزی، رادیولوژیست می‌تواند شریان خون‌رسان به ناحیه را مسدود کند. این یک روش موقت اما نجات‌بخش است.

#### ۳. آسپرژیلوز برونشیتی-ریوی آلرژیک (ABPA):

* **هدف درمان:** کنترل پاسخ آلرژیک و کاهش التهاب.

* **کورتیکواستروئیدهای خوراکی (Oral Corticosteroids):** مانند پردنیزولون، پایه اصلی درمان برای سرکوب واکنش ایمنی هستند.

* **داروهای ضد قارچ:** مانند **ایتراکونازول (Itraconazole)** یا **ووریکونازول** می‌توانند بار قارچی را کاهش داده و به کاستن از دوز کورتیکواستروئیدها کمک کنند.

* **داروهای گشادکننده برونش (برونکودیلاتورها)** و فیزیوتراپی قفسه سینه برای مدیریت علائم آسمی.

---

### نکات کلیدی و پیشگیری

* **پیشگیری در افراد پرخطر:** بیماران با نقص ایمنی شدید (مثلاً پس از پیوند مغز استخوان) اغلب داروهای ضد قارچ (مانند پوزاکونازول یا ووریکونازول) را به عنوان پیشگیری دریافت می‌کنند.

* **کنترل محیطی:** اجتناب از قرارگیری در معرض محیط‌های پر از گرد و غبار، سایت‌های ساخت و ساز، compost ها و مواد در حال پوسیدگی برای افراد مستعد بسیار مهم است. استفاده از ماسک‌های N95 می‌تواند کمک‌کننده باشد.

* **مقاومت ضد قارچی:** مانند باکتری‌ها، قارچ‌های *آسپرژیلوس* نیز می‌توانند به داروها مقاوم شوند که درمان را بسیار دشوار می‌کند.

**هشدار مهم:** این اطلاعات صرفاً آموزشی است و به هیچ وجه جایگزین مشاوره و درمان پزشکی نمی‌شود. تشخیص و درمان آسپرژیلوز باید حتماً تحت نظر یک پزشک متخصص (معمولاً متخصص بیماری‌های عفونی یا ریه) انجام شود.