بیماری Q (Q fever) یک بیماری عفونی است که به‌وسیله باکتری **Coxiella burnetii** ایجاد می‌شود. این بیماری معمولاً در دام‌ها و پرندگان دیده می‌شود، اما می‌تواند به انسان‌ها نیز منتقل شود. در جوجه‌های مرغ تخم‌گذار، این بیماری می‌تواند تأثیرات قابل توجهی بر سلامت و تولید آنها داشته باشد.

### علل و انتقال

باکتری Coxiella burnetii معمولاً در فضولات، شیر، و ترشحات زایمانی دام‌ها و پرندگان وجود دارد. انتقال این باکتری به جوجه‌ها می‌تواند از طریق:

1. **آلودگی محیطی**: فضولات آلوده می‌توانند باکتری را به محیط مرغداری منتقل کنند.

2. **تماس مستقیم**: تماس با دام‌های آلوده یا دیگر پرندگان می‌تواند منجر به عفونت شود.

3. **استنشاق**: باکتری می‌تواند به‌صورت ذرات معلق در هوا وجود داشته باشد و از طریق تنفس به جوجه‌ها منتقل شود.

### علائم بالینی

علائم بیماری Q در جوجه‌های مرغ تخم‌گذار ممکن است شامل موارد زیر باشد:

1. **بی‌حالی و ضعف عمومی**: جوجه‌ها ممکن است دچار کاهش فعالیت و بی‌حالی شوند.

2. **کاهش اشتها**: کاهش تمایل به غذا و آب می‌تواند مشاهده شود.

3. **مشکلات تنفسی**: در برخی موارد، ممکن است علائم تنفسی مانند سرفه یا تنفس سریع مشاهده شود.

4. **تولید تخم‌مرغ**: کاهش تولید تخم‌مرغ و کیفیت آن می‌تواند رخ دهد.

5. **علائم گوارشی**: در برخی از موارد، ممکن است اسهال یا سایر مشکلات گوارشی مشاهده شود.

### تشخیص

تشخیص بیماری Q معمولاً شامل بررسی تاریخچه بهداشتی، علائم بالینی و آزمایش‌های میکروبیولوژیکی برای شناسایی باکتری Coxiella burnetii است. آزمایش‌های سرولوژیک نیز می‌توانند برای شناسایی آنتی‌بادی‌های مربوط به این باکتری استفاده شوند.

### درمان

درمان بیماری Q در جوجه‌ها معمولاً شامل موارد زیر است:

1. **آنتی‌بیوتیک‌ها**: تجویز آنتی‌بیوتیک‌های مناسب، مانند داکسی‌سیکلین یا تتراسیکلین، می‌تواند مؤثر باشد.

2. **مراقبت‌های حمایتی**: تأمین شرایط بهداشتی مناسب و مدیریت تغذیه به‌منظور تقویت سیستم ایمنی.

### پیشگیری

برای پیشگیری از بیماری Q در مرغداری‌ها، می‌توان اقدامات زیر را انجام داد:

1. **بهداشت و نظافت**: حفظ نظافت در مرغداری و ضدعفونی تجهیزات و محیط.

2. **مدیریت استرس**: کاهش استرس‌های محیطی و جلوگیری از تراکم بیش از حد.

3. **پایش سلامت**: نظارت منظم بر سلامت جوجه‌ها و شناسایی زودهنگام علائم بیماری.

4. **آگاهی از منبع آلودگی**: شناسایی و کنترل منابع احتمالی آلودگی، مانند دام‌های آلوده.

### نتیجه‌گیری

بیماری Q می‌تواند تأثیرات منفی بر سلامت و تولید جوجه‌های مرغ تخم‌گذار داشته باشد. با اتخاذ تدابیر پیشگیرانه و مدیریت بهینه، می‌توان از شیوع این بیماری جلوگیری کرده و سلامت گله را حفظ نمود. در صورت بروز علائم، مشاوره با دامپزشک ضروری است.