در تغذیه کبوترها، **پنج دانه اصلی** شامل **گندم، جو، ذرت، ارزن و نخود** نقش پایه‌ای دارند. هرکدام ویژگی‌های منحصربه‌فردی دارند که باید بر اساس **نوع کبوتر، سن و فصل** تنظیم شوند. در جدول زیر مقایسه‌ای دقیق ارائه شده است:
---
### 📊 جدول مقایسه دانههای اصلی کبوتر
| دانه | پروتئین (%) | انرژی (kcal/kg) | کلسیم (%) | مزایا | معایب | حداکثر درصد در جیره |
|---------|-------------|-----------------|-----------|-------------------------|---------------------------|---------------------|
| **ذرت** | ۸–۱۰ | ۳۴۰۰–۳۶۰۰ | ۰.۰۲ | انرژی بالا، چربی مطلوب | پروتئین کم، خطر چاقی | ۶۰٪ |
| **گندم**| ۱۲–۱۴ | ۳۱۰۰–۳۳۰۰ | ۰.۰۵ | هضم آسان، قیمت مناسب | کمبود متیونین، فسفر کم | ۴۰٪ |
| **جو** | ۱۱–۱۳ | ۲۸۰۰–۳۰۰۰ | ۰.۰۸ | فیبر بالا، ضد یبوست | انرژی پایین، پوسته سخت | ۳۰٪ |
| **ارزن**| ۱۲–۱۵ | ۳۰۰۰–۳۲۰۰ | ۰.۰۳ | غنی از ویتامین B، اشتهاآور | اندازه ریز (اتلاف) | ۲۵٪ |
| **نخود**| ۲۰–۲۴ | ۳۲۰۰–۳۴۰۰ | ۰.۱۲ | پروتئین عالی، اسیدآمینه کامل | نفخ در مصرف زیاد | ۲۰٪ |
---
### 🌾 معرفی تخصصی هر دانه:
#### **۱. ذرت (انرژی‌بخش اصلی)**
- **کاربرد:**
- پایه جیره **کبوترهای گوشتی** و **مسابقه‌ای** پیش از پرواز.
- **انواع:**
- **ذرت زرد:** کاروتنوئید بالا (تقویت رنگدانه پرها).
- **ذرت سفید:** هضم آسان‌تر.
- **هشدار:** مصرف بیش از ۶۰٪ → **کبد چرب**.
#### **۲. گندم (دانه چندمنظوره)**
- **کاربرد:**
- مناسب **جیره روزانه** کبوترهای بالغ.
- **نکات:**
- **خیساندن ۱۲ ساعته** قبل از مصرف (نرم شدن پوسته).
- ترکیب با **مکمل متیونین** برای جبران کمبود.
#### **۳. جو (تنظیم‌کننده گوارش)**
- **کاربرد:**
- جیره **فصل گرما** (خنک‌کننده) و **کبوترهای چاق**.
- **ویژگی:**
- **بتاگلوکان** → بهبود ایمنی روده.
#### **۴. ارزن (محرک رشد)**
- **کاربرد:**
- جیره **جوجه‌ها** و **کبوترهای ضعیف**.
- **انواع:**
- **ارزن طلایی:** چربی بالاتر (مناسب زمستان).
- **ارزن نقره‌ای:** ریزتر (مناسب جوجه‌ریزی).
#### **۵. نخود (سوپرپروتئین)**
- **کاربرد:**
- **جیره مسابقه‌ای** (تقویت عضلات) و **تولیدمثل**.
- **هشدار:**
- **پوست‌گیری** قبل از مصرف برای جلوگیری از نفخ.
---
### 🧪 نمونه فرمولاسیون جیره بر اساس نیاز:
#### **جیره کبوتر مسابقه‌ای (پیش از پرواز):**
- ذرت: ۴۰٪
- نخود: ۲۵٪
- گندم: ۲۰٪
- ارزن: ۱۰٪
- جو: ۵٪
**+ ۵ml روغن ماهی به ازای هر کیلوگرم**
#### **جیره کبوتر گوشتی (افزایش وزن):**
- ذرت: ۵۵٪
- گندم: ۲۰٪
- سویا: ۱۵٪
- جو: ۱۰٪
#### **جیره کبوتر زینتی (نگهداری):**
- گندم: ۴۰٪
- جو: ۳۰٪
- ارزن: ۲۰٪
- تخم کتان: ۱۰٪ (برای شفافیت پر)
---
### ⚠️ هشدارهای حیاتی:
۱. **سموم قارچی:**
- ذرت و گندم مستعد **آفلاتوکسین** هستند → خرید از فروشگاه‌های معتبر.
۲. **کپک‌زدگی:**
- ارزن و نخود را در **دمای زیر ۱۵°C** نگهداری کنید.
۳. **تعادل کلسیم-فسفر:**
- نسبت ایده‌آل: **۲:۱** → ترکیب دانه‌ها با **پودر صدف**.
---
### 💰 قیمت بازار ایران (۱۴۰۴):
| دانه | قیمت (تومان/کیلو) |
|--------|-------------------|
| ذرت | ۲۵–۳۵ هزار |
| گندم | ۲۰–۳۰ هزار |
| جو | ۲۲–۳۲ هزار |
| ارزن | ۴۰–۵۰ هزار |
| نخود | ۴۵–۶۰ هزار |
---
### ✅ توصیه‌های کلیدی:
- **تهیه دانه‌ها به صورت مخلوط:** از **دانههای یکدست** پرهیز کنید (کبوترها گزینش می‌کنند!).
- **ضدعفونی دانه‌ها:** شستشو با **آب + سرکه** (۱ قاشق در لیتر) و خشک‌کردن در سایه.
- **تغییر تدریجی جیره:** جایگزینی طی ۵–۷ روز برای جلوگیری از **اسهال**.
با ترکیب صحیح این دانه‌ها، **هزینه تغذیه تا ۳۰٪ کاهش** و **کارایی پرنده‌ها تا ۴۰٪ افزایش** می‌یابد! 🌱🕊️
