قراردادهای **پیش‌فروش گاو پرواری** (Forward Contracts) یکی از هوشمندانه‌ترین ابزارهای **مدیریت ریسک قیمت و تضمین سود** برای دامداران است. در اینجا تمام جوانب عملی، حقوقی و اقتصادی آن را بررسی می‌کنیم:
### 📝 **انواع قراردادهای پیش‌فروش**
| نوع قرارداد | ویژگی‌ها | مناسب برای |
|-------------|----------|------------|
| **پیش‌فروش سنتی** | پیش‌پرداخت ۳۰٪ - قیمت ثابت | بازارهای محلی |
| **قرارداد آتی (Futures)** | قیمت بر اساس بورس دام - تحویل در تاریخ معین | دامداران عمده |
| **پروفرمای صادراتی** | قیمت به ارز (دلار/یورو) - گواهی‌های بین‌المللی | صادرکنندگان |
---
### ✅ **مزایای کلیدی**
1. **تثبیت قیمت:**
- جلوگیری از نوسانات بازار (مثلاً اگر قیمت ذرت ۴۰٪ افزایش یابد، ضرر متوجه خریدار است).
2. **تأمین نقدینگی:**
- دریافت **پیش‌پرداخت ۳۰-۵۰٪** برای خرید نهاده‌ها یا توسعه گله.
3. **کاهش ریسک عدم فروش:**
- تضمین بازار فروش حتی در رکود اقتصادی.
---
### ⚠️ **ریسک‌های مهم و راه‌حل‌ها**
| ریسک | راهکار مدیریت |
|------|---------------|
| **تلفات دام** | شرط **بیمه تمام‌ریسک** به هزینه فروشنده |
| **تخلف خریدار** | **ضمانت اجرایی** (اخذ چک تضمینی یا سفته) |
| **تغییر قیمت شدید** | **شاخص‌گذاری قیمت** (مثلاً ۷۰٪ قیمت ثابت + ۳۰٪ قیمت روز تحویل) |
| **تحریم‌ها (صادرات)** | پرداخت از طریق **پیمان‌های ارزی** یا **ارزهای دیجیتال** |
---
### 📋 **اجزای ضروری قرارداد**
1. **مشخصات فنی دام:**
- نژاد، سن، وزن فعلی، وزن تضمینی در زمان تحویل (مثلاً ۵۰۰±۲۰ کیلوگرم).
2. **زمان‌بندی:**
- تاریخ تحویل (حداکثر انحراف ۱۵ روز) - محل تحویل (جایگاه دامدار/کشتارگاه).
3. **جریمه‌ها:**
- **تأخیر تحویل:** ۰.۵٪ قیمت روزانه
- **کمبود وزن:** کسر مبلغ به ازای هر کیلوگرم (مثلاً ۸۰٪ قیمت توافقی).
---
### 💰 **نمونه محاسبه سود (مقایسه با فروش سنتی)**
| پارامتر | فروش سنتی | پیش‌فروش |
|---------|------------|----------|
| **تعداد گاو** | ۱۰ رأس | ۱۰ رأس |
| **قیمت توافقی** | نامعلوم (ریسک نوسان) | ثابت: ۳۵۰,۰۰۰ تومان/کیلو |
| **پیش‌پرداخت** | - | ۵۲۵ میلیون تومان (۳۰٪) |
| **هزینه پرورش** | ۱.۵ میلیارد تومان | ۱.۵ میلیارد تومان |
| **درآمد نهایی** | ۱.۷۵ میلیارد (با فرض ثبات قیمت) | ۱.۷۵ میلیارد تومان |
| **سود احتمالی** | **۲۵۰ میلیون تومان** (با ریسک کاهش قیمت) | **۲۵۰ میلیون تومان تضمینی** |
> 📌 نکته: در پیش‌فروش، **سود ۲۵۰ میلیونی تضمین می‌شود** حتی اگر قیمت بازار به ۲۸۰,۰۰۰ تومان سقوط کند!
---
### 📍 **مراحل انعقاد قرارداد**
1. **مذاکره با خریداران:**
- کشتارگاه‌ها، صادرکنندگان، شرکت‌های پخش گوشت.
2. **تنظیم پیش‌نویس:**
- با نظارت **وکیل کشاورزی** - ثبت جزئیات فنی دام.
3. **اخذ تضمین‌ها:**
- **ضمانت بانکی** از خریدار - **بیمه نامه** دام.
4. **امضا و ثبت:**
- ثبت در **دفتر اسناد رسمی** - پرداخت پیش‌پرداخت.
---
### 🔥 **۴ استراتژی طلایی برای حداکثر بهره‌وری**
1. **تلفیق با بورس کالا:**
- فروش از طریق **بورس دام زنده ایران** (کد معاملاتی: IRBLS).
2. **قراردادهای سلف موازی استاندارد:**
- نقد کردن قرارداد قبل از تحویل در بازار ثانویه.
3. **سیستم پایش آنلاین:**
- نصب **دستگاه‌های RFID** و اشتراک داده با خریدار برای شفافیت.
4. **پوشش ارزی (برای صادرات):**
- استفاده از **قراردادهای آتی ارز** برای جلوگیری از نوسان نرخ.
---
### 🧾 **اسناد همراه قرارداد**
1. گواهی سلامت دام (**تاییدیه سازمان دامپزشکی**)
2. سند مالکیت یا **پروانه بهره‌برداری گاوداری**
3. **بیمه نامه** تمام‌ریسک دام
4. **ضمانت‌نامه بانکی** خریدار
---
### ✅ **جمع‌بندی: چرا پیش‌فروش هوشمندانه‌تر است؟**
- **برای دامدار:**
- حذف ریسک قیمت - جریان نقدینگی پایدار - امکان برنامه‌ریزی توسعه.
- **برای خریدار:**
- تأمین منبع با کیفیت ثابت - قیمت تمام‌شده قابل پیش‌بینی.
> 🔍 **نکته نهایی:**
> پیش‌فروش بیش از ۵۰٪ گله فقط در صورت **تضمین منابع خوراک** توصیه می‌شود!
> **پیشنهاد:** اولین قرارداد را با **۲۰٪ گله** و **خریدار معتبر** امتحان کنید.
