سیستم‌های بستر در گاوداری نقش کلیدی در **سلامت دام، آسایش، مدیریت کود و بهره‌وری** دارند. انتخاب نوع بستر به **هزینه، در دسترس بودن مواد، آب‌وهوا و نوع سیستم نگهداری** بستگی دارد. در زیر مقایسه جامع سیستم‌های رایج بستر ارائه می‌شود:
---
### **۱. بستر پوشال (کاه، خاک‌اره، تراشه چوب)**
#### **مزایا:**
- **عایق حرارتی:** مناسب برای مناطق سردسیر (جلوگیری از اتلاف گرمای بدن دام).
- **جذب رطوبت:** خاک‌اره و پوشال رطوبت ادرار را جذب می‌کنند.
- **نرم و راحت:** کاهش آسیب به مفاصل و سم.
- **ارزان و در دسترس:** در بیشتر مناطق یافت می‌شود.
#### **معایب:**
- **نیاز به تعویض مکرر:** زود آلوده می‌شود (هر ۳-۷ روز باید تجدید شود).
- **احتمال رشد قارچ و باکتری** در صورت مرطوب ماندن.
- **خطر بلع توسط دام** (مخصوصاً گوساله‌ها).
#### **کاربرد:**
- گاوداری‌های شیری با سیستم بسته (تی‌استال).
- گوساله‌های شیرخوار در جایگاه انفرادی.
---
### **۲. بستر ماسه (شن نرم)**
#### **مزایا:**
- **تهویه عالی:** خشک می‌ماند و از رشد باکتری‌ها جلوگیری می‌کند.
- **کاهش ورم پستان:** بهداشت بالاتر برای گاوهای شیری.
- **دوام بالا:** نیاز به تعویض کمتری دارد (هر ۱-۲ ماه).
- **خنک‌کننده در تابستان.**
#### **معایب:**
- **سنگین و گران:** حمل‌ونقل و جایگزینی سخت است.
- **نیاز به زهکشی قوی:** اگر مرطوب بماند، به گل تبدیل می‌شود.
- **ساییدگی سم:** در صورت استفاده از ماسه زبر.
#### **کاربرد:**
- گاوداری‌های صنعتی شیری در مناطق گرم.
- جایگاه‌های با سیستم کود کشی خودکار.
---
### **۳. سکوهای بتنی (کف سخت)**
#### **مزایا:**
- **بهداشت بالا:** شست‌وشوی آسان با آب و ضدعفونی.
- **مقاوم و بادوام:** سال‌ها قابل استفاده است.
- **کمک به کوتاه شدن سم:** کاهش نیاز به سم چینی.
#### **معایب:**
- **سرد و ناراحت:** نیاز به بستر موقت (مثل تشک لاستیکی یا لایه نازک کاه).
- **لغزنده در صورت خیس شدن:** خطر آسیب به دام.
- **هزینه اولیه بالا:** نیاز به ساخت و ساز اصولی.
#### **کاربرد:**
- جایگاه‌های پرواربندی صنعتی.
- گاوداری‌های با سیستم شست‌وشوی مکانیزه.
---
### **۴. بستر ترکیبی (مثلاً پوشال + آهک)**
- **هدف:** کاهش رطوبت و کنترل آمونیاک.
- **نحوه اجرا:** لایه‌ای از آهک زیر پوشال پاشیده می‌شود.
---
### **۵. بسترهای مدرن (تشک لاستیکی، ژل‌های مصنوعی)**
#### **مزایا:**
- **آسایش فوق‌العاده:** شبیه به زمین طبیعی.
- **قابل شست‌وشو:** بهداشت بالا.
#### **معایب:**
- **هزینه بسیار بالا:** مقرون‌به‌صرفه فقط برای گله‌های شیری پرتولید.
---
### **جمع‌بندی: کدام بستر بهتر است؟**
| **معیار** | **پوشال** | **ماسه** | **سکوی بتنی** | **تشک لاستیکی** |
|----------------|-----------|----------|---------------|------------------|
| **هزینه** | کم | متوسط | بالا | بسیار بالا |
| **راحتی دام** | عالی | خوب | ضعیف | عالی |
| **میزان کار** | زیاد | متوسط | کم | کم |
| **بهداشت** | متوسط | عالی | عالی | عالی |
#### **پیشنهاد نهایی:**
- **گاوهای شیری:** ماسه یا تشک لاستیکی (اولویت با بهداشت و آسایش).
- **پرواربندی:** سکوی بتنی + لایه نازک پوشال.
- **گوساله‌ها:** پوشال تمیز (جایگاه انفرادی).
اگر نیاز به جزئیات بیشتر دارید، مشخص کنید:
- **نوع گاوداری شما (شیری/پرواری).**
- **بودجه و امکانات محل.**
