نمونه‌برداری صحیح از خوراک گاوها **پایه اعتبار نتایج آزمایشگاهی** است. خطا در این مرحله منجر به تصمیمات نادرست تغذیه‌ای می‌شود. روش‌های استاندارد نمونه‌برداری بر اساس نوع خوراک:
### 1. خوراک‌های فله (سیلاژ، یونجه، کاه)
- **ابزار:**
- پروب نمونه‌برداری (Core Sampler) با قطر 1-1.5 سانتی‌متر
- سطل تمیز، چاقوی تیز
- **روش:**
- **سیلاژ ذرت/علوفه:**
- از سطح **کل سیلاژ** (حداقل 10 نقطه تصادفی) نمونه بگیرید.
- عمق نمونه‌برداری: **تمام لایه‌ها** (از سطح تا عمق 50-60 سانتی‌متر).
- **دوری از کپک‌ها:** نمونه‌های کپک‌زده را جداگانه ثبت کنید.
- **یونجه/کاه بسته‌بندی شده:**
- از **5% بسته‌ها** نمونه‌برداری کنید (حداقل 20 بسته).
- با پروب از مرکز هر بسته نمونه بگیرید.
- **حجم نمونه نهایی:** 500 گرم (پس از مخلوط کردن).
### 2. خوراک کامل مخلوط (TMR)
- **ابزار:** سطل پلاستیکی تمیز، دستکش
- **روش:**
- نمونه‌برداری **بلافاصله پس از اختلاط** و قبل از مصرف دام.
- از **10 نقطه مختلف** میکسر یا جیره توزیع‌شده (عمق و سطح) نمونه بگیرید.
- **اجتناب از نمونه‌برداری از آخور:** مگر برای پایش جداسازی اجزا.
- **حجم نمونه نهایی:** 1 کیلوگرم.
### 3. کنسانتره و غلات
- **ابزار:** پروب غلات، پیمانه
- **روش:**
- **خوراک پلت:** نمونه‌برداری **در حین تخلیه** یا از **خط تولید** (10 نقطه).
- **غلات دان‌ای:** استفاده از **روش مخروطی و ربع‌کردن**:
- کل دپو را به مخروط بریزید، به 4 قسمت تقسیم کنید.
- دو قسمت مقابل را دور ریخته، بقیه را مجدداً تقسیم تا به 500 گرم برسید.
- **حجم نمونه نهایی:** 500 گرم.
### 4. نمونه‌برداری از آخور (برای پایش واقعی مصرف)
- **هدف:** ارزیابی جداسازی اجزا یا آلودگی.
- **روش:**
- از **5 نقطه آخور** (طول و عرض) نمونه‌برداری سطحی انجام دهید.
- نمونه‌ها را جداگانه یا مخلوط تحلیل کنید.
---
### مراحل آماده‌سازی نمونه
1. **مخلوط کردن کامل:** تمام نمونه‌های جزئی را در سطل پلاستیکی مخلوط کنید.
2. **کاهش حجم (Quartering):**
- نمونه را روی سطح تمیز پهن کرده، به 4 قسمت تقسیم کنید.
- دو قسمت مقابل را حذف، بقیه را مخلوط و تکرار تا به حجم مطلوب برسید.
3. **آسیاب کردن:**
- نمونه را با **آسیاب چکشی** با مش 1 میلی‌متر پودر کنید (برای آزمایش پروتئین، خاکستر، NDF).
- **توجه:** برای آنالیز نشاسته، از آسیاب غلطکی استفاده شود تا گرما ایجاد نکند.
4. **نگهداری:**
- در ظرف درب‌دار غیرفلزی، برچسب‌گذاری شده (نوع خوراک، تاریخ، نام گله).
- در دمای **4°C** (کوتاه‌مدت) یا **فریزر -20°C** (بلندمدت).
---
### نکات طلایی برای کاهش خطا
- **زمان نمونه‌برداری:** صبح زود قبل از مصرف دام.
- **دفعات نمونه‌برداری:**
- خوراک پایدار (کنسانتره): ماهی یکبار.
- سیلاژ/تازه: با هر تغییر چین (هر 2-3 ماه).
- **پرهیز از آلودگی:** عدم تماس دست با نمونه، استفاده از دستکش.
- **ثبت اطلاعات:**
- تاریخ تولید خوراک، رقم گیاه (برای سیلاژ)، درصد رطوبت اولیه.
---
### روش ارسال نمونه به آزمایشگاه
1. **بسته‌بندی:** در کیسه‌های زیپ‌دار پلاستیکی دو لایه.
2. **حجم ارسالی:** 250-500 گرم پودر شده.
3. **شرایط حمل:** با یخ خشک یا در دمای خنک (زیر 24 ساعت).
> ✅ **تحلیل نتایج:**
> - مقایسه با **مقادیر استاندارد NRC**.
> - تطابق با **نیازهای مرحله تولید** (گاو خشک، شیرده، پرواری).
> - توجه به **تعادل انرژی-پروتئین** و **حدود مجاز سموم** (مایکوتوکسین‌ها).
با رعایت این پروتکل‌ها، خطای آزمایش تا 90% کاهش می‌یابد! 🔬
