برنامه واکسیناسیون کبوترها به **هدف پرورش** (مسابقه، گوشتی، زینتی)، **منطقه جغرافیایی** و **شیوع بیماری‌های محلی** بستگی دارد، اما یک برنامه کلی به شرح زیر است:
---
### **واکسن‌های ضروری برای کبوترها:**
#### 1. **پارامیکسوویروس (Newcastle Disease)**
- **سن:** اولین دوز: ۴–۶ هفتگی
- **تکرار:** هر ۴–۶ ماه یکبار (به‌ویژه در کبوتران مسابقه‌ای)
- **نحوه تجویز:** قطره چشمی، آشامیدنی یا تزریقی
#### 2. **آبله (Pigeon Pox)**
- **سن:** ۶–۸ هفتگی
- **تکرار:** سالی یکبار (قبل از فصل پشه‌ها/تابستان)
- **نحوه تجویز:** تزریق در غشاء بال (Wing Web)
#### 3. **سالمونلا (Paratyphoid)**
- **سن:** ۸ هفتگی
- **تکرار:** سالی یکبار (یا طبق نظر دامپزشک)
- **نحوه تجویز:** تزریقی یا آشامیدنی
---
### **واکسن‌های توصیه‌شده (بسته به منطقه):**
- **کلامیدیوز (Ornithosis/Chlamydiosis):**
- سن: ۱۲ هفتگی، تکرار سالانه (بیشتر برای گله‌های بزرگ ضروری است).
- **آنفلوانزای پرندگان (Avian Influenza):**
- در مناطق شیوع، طبق دستور دامپزشک.
---
### **برنامه پیشنهادی زمان‌بندی:**
| سن کبوتر | واکسن | یادآوری |
|----------------|---------------------|---------------------|
| ۴–۶ هفتگی | پارامیکسوویروس | ــــــ |
| ۶–۸ هفتگی | آبله | ــــــ |
| ۸ هفتگی | سالمونلا | ــــــ |
| ۱۲ هفتگی | کلامیدیوز (اختیاری)| ــــــ |
| **هر ۶ ماه** | پارامیکسوویروس | واجب برای مسابقه‌ای‌ها |
| **سالانه** | آبله + سالمونلا | قبل از فصل گرم |
---
### **نکات حیاتی:**
1. **قرنطینه پیش از واکسیناسیون:**
- کبوترهای جدید حداقل ۲ هفته جدا از گله باشند.
2. **سلامت عمومی:**
- فقط کبوترهای **سالم** را واکسینه کنید (تب، اسهال یا ضعف = ممنوع).
3. **استرس:**
- واکسیناسیون را در شرایط آرام انجام دهید.
4. **مشورت با دامپزشک:**
- برنامه را با توجه به بیماری‌های رایج منطقه تنظیم کنید (مثلاً در ایران، پارامیکسوویروس و آبله شایع‌ترند).
5. **نگهداری واکسن:**
- برخی واکسن‌ها (مثل پارامیکسو) نیاز به نگهداری در دمای ۲–۸°C دارند.
---
### **علائم نیاز فوری به واکسیناسیون:**
- افزایش تلفات ناگهانی در گله
- علائم عصبی (چرخش سر، لرزش) → **پارامیکسوویروس**
- زخم‌های پوستی یا دلمه در سر/پا → **آبله**
- اسهال سبز، لاغری و ناباروری → **سالمونلا**
---
### **منابع واکسن در ایران:**
- شرکت‌های دارویی **پازاک**، **رخش دارو** و **کیمیا‌زر** واکسن‌های مخصوص طیور تولید می‌کنند.
- داروخانه‌های دامپزشکی معتبر (مثل **داروپخش** یا **دامداران**).
✅ **توصیه نهایی:** حتماً با یک **دامپزشک متخصص طیور** مشورت کنید تا برنامه متناسب با گله شما تنظیم شود.
