پرورش و نگهداری مرغ بومی و محلی در صورت داشتن اطلاعات کافی و سرمایه مناسب میتواند یک فعالیت سودآور و جذاب باشد. در ادامه، یک توضیح کلی برای آموزش جامع پرورش محلی ارائه می دهیم. توجه داشته باشید که این راهنما تنها یک مقدمه جامع است. برای موفقیت در پرورش مرغ بومی، نیاز به مطالعه ، تحقیق و تجربه بیشتر است. در این صنعت، تجربه عملی و اطلاعات به روز نیز بسیار مهم هستند. پیشنهاد میشود با متخصصان محلی، دامپزشکان و کشاورزانی که در این زمینه تجربه دارند، مشورت کنید و از تجربیات آنان بهره‌برداری کنید تا راندمان و سودآوری بالایی داشته باشید و در زمینه پرورش مرغ بومی موفق شوید. در پرورش مرغ بومی و محلی 3 پارامتراصلی، تاثیرگذار و مهم هستند این سه پارامتر شامل محل پرورش، تجهیزات و آموزش می باشد و در ادامه توضیح مختصری از هرکدام بیان شده است:
محل پرورش
مهمترین پارامتر در پرورش مرغ بومی، محل پرورش است. علاوه برمنطقه جغرافیایی سالن محل پرورش، بهداشت و تمیزی سالن نیز باید مدنظر قرار بگیرد. به عنوان مثال وجود هواکش، دیوارها و کف سیمانی و کف عایق بندی شده بسیاررمهم هستند. پرورش مرغ بومی در مکان نامسب و غیربهداشتی راندمان تخمگذاری را کاهش میدهد. در محل پرورش، دما، نور و تهویه مناسب باید کنترل شود و این کنترل پارامترها در راندمان تخم گذاری خیلی تاثیرگذار و سودآور میباشند. آیتمهایی همچون آب، برق و گاز در سالن محل پرورش بسیار مهم هستند. اگر سالن مورد نظر 2 مورد از این آیتم ها یا بیشتر را نداشته باشد برای پرورش مناسب نیست.
تجهیزات
مهمترین تجهیزات پرورش مرغ بومی قفس، سیستم گرمایشی و تهویه مناسب است. در پرورش مرغ بومی هرگز نباید قیمت را ملاک قرار دهید. اصولا در پرورش مرغ بومی افرادی که به نوع تجهیزات مثل قفس، سیستم گرمایشی و تهویه اهیمتی نمی دهند و همچنین افرادی که قیمت تجهیزات برایشان بسیار مهم است در مسیر پرورش دچار مشکل می شوند. برای پرورش مرغ بومی با میزان سرمایه ای که دارید شروع کنید به عنوان مثال به جای شروع کردن با 3 هزار قطعه و استفاده از تجهیزات بی کیفیت وشکست خوردن، ابتدا با 300 قطعه شروع کنید اما با تجهیزات مناسب و اصولی تا در مسیر پرورش دچار مشکل نشوید.
آموزش
برای پرورش مرغ بومی و محلی آموزش دیدن، بسیار امری واجب و حیاتی است. قبل از شروع کار حتما در این حوزه آموزش ببینید تا با کمترین هزینه و ضرر، به بالاترین راندمان و سودآوری برسید.
این 3 پارامتر بالا پارامترهای اصلی در پرورش و نگهداری مرغ بومی و محلی می باشند که رعایت هر3 پارامتر مهم و تاثیرگذار است. اما در ادامه به تمامی موارد مهم در پرورش و نگهداری مرغ بومی و محلی می پردازیم:
انتخاب نژاد مناسب: در پرورش مرغ بومی و محلی، قبل از هر چیزی، باید نژاد مناسب مرغ بومی و محلی را برای پرورش انتخاب کنید. این تصمیم باید بر اساس عواملی مانند هدف پرورش (تولید تخم‌مرغ یا گوشت)، شرایط آب و هوایی و بازار مصرف صورت گیرد. در ایران، نژادهایی مانند نژاد مرندی، نژاد لوهمن و نژاد گلپایگان معروف هستند.
تهیه مکان مناسب: در پرورش مرغ بومی و محلی، باید مکانی مناسب در نظر گرفته شود. این مکان باید دارای کفی خشک و تمیز باشد و دارای وسایلی مانند لانه‌ها، آشیانه‌ها و آبخوریها باشد. همچنین، در سالن پرورش مرغ محلی مکان باید به طور مناسب از نور و حرارت محافظت شده باشد.
تغذیه متعادل: تغذیه صحیح و متعادل برای مرغ بومی بسیار مهم است. غذاهایی مانند غلات مختلف (جو، گندم، ذرت)، مواد پروتئینی (مثل ماهیچه‌های گوشتی و کنجاله ماهی)، سبزیجات و طیور ماهی‌خور وجود داشته باشد. همچنین باید به محلول‌های ویتامینی و معدنی نیز توجه شود.
مراقبتهای بهداشتی: سلامت و بهداشت در پرورش مرغ بومی امری مهم است. برای حفظ سلامتی مرغ بومی و محلی، باید به مراقبتهای بهداشتی دقت کرد. مراقبتهای بهداشتی شامل پاکسازی و ضدعفونی مکان پرورش، واکسیناسیون منظم، کنترل انگل‌ها و بیماریهای مختلف میباشد.
مدیریت تولید: در پرورش مرغ بومی، برای بهره‌برداری بهینه از مرغ بومی و محلی، باید به مدیریت تولید توجه کنید. به عنوان مثال مدیریت تخم‌مرغ‌گذاری، پرورش جوجهها، رشد و توسعه مرغها و کنترل پرورش بازدارنده‌ها مانند استرس و بیماری‌ها است.
بازاریابی و فروش: در مسیر پرورش مرغ بومی، باید در مورد بازارمصرف و فروش محصولات مرغ بومی و محلی ، آگاهی داشته باشید. شما میتوانید با بازاریابی مناسب، محصولات خود را به فروش برسانید. از جمله بازاریابی و فروش می توان به تبلیغات، حضور در بازارهای محلی، رستوران‌ها و فروشگاه‌ها، فروش آنلاین و ایجاد ارتباط با مشتریان اشاره کرد.
آموزش پرورش مرغ بومیمرغ بومی چیست
قبل از هرچیز بهتر است به تعریف مرغ بومی بپردازیم، مرغ بومی یا همان مرغ محلی به معنای مرغهایی است که در یک منطقه خاص یا منطقه‌ای خاص از جهان به صورت سنتی و بدون استفاده از فناوری‌ها و روشهای صنعتی پرورش داده میشوند. این نوع از مرغها به طور عمومی شامل نژادهای بومی و محلی میشوند که در طول زمان با توجه به شرایط محیطی و تغذیه‌ی محلی، ویژگیهای خاص خود را تکامل داده‌اند. مهمترین ویژگی مرغهای بومی این است که آنها به محیط زیست و شرایط محلی خود سازگار هستند. آنها معمولاً در فضای باز و طبیعی پرورش می‌یابند و میتوانند از منابع طبیعی موجود در محیطشان برای تغذیه استفاده کنند. این مرغها اغلب مقاومت بیشتری در برابر بیماری‌ها و آفات دارند و به طور کلی سالم‌تر هستند. مزیت دیگر پرورش مرغهای بومی این است که آنها معمولاً ازنظرغذایی سلامت بیشتری دارند. زیرا آنها به صورت طبیعی و بدون استفاده از هورمونها و آنتی‌بیوتیک‌ها پرورش می‌یابند. بنابراین، مصرف گوشت و تخم مرغهای بومی میتواند گزینه‌ای سالم‌تر برای مصرف کنندگان باشد. با این حال، به دلیل روشهای پرورش سنتی و محدودیت‌هایی که ممکن است در تولید مرغ بومی وجود داشته باشد، ممکن است قیمت محصولات مرغ بومی نسبت به مرغ صنعتی بیشتر باشد. همچنین، به دلیل نیاز به فضای بیشتر و نیروی کار بیشتر، تولید مرغ بومی معمولاً به مقیاس کوچکتری انجام میشود.
خرید دان مرغ بومی
تفاوت مرغ بومی با مرغ صنعتی
مهمترین نکته این است که انتخاب میان مرغ بومی و صنعتی بستگی به ترجیحات شخصی و اهداف پرورش دارد. هر دو نوع مرغ مزایا و معایبی دارند. مرغ بومی و مرغ صنعتی در چندین جنبه با یکدیگر تفاوت دارند که در ادامه به آن میپردازیم.:
رژیم غذایی: مرغ بومی معمولاً از منابع طبیعی محلی برای تغذیه استفاده میکند. آنها ممکن است از غذاهای طبیعی مانند حبوبات، علفها و غیره تغذیه کنند. از طرف دیگر، مرغهای صنعتی به صورت مصنوعی و با استفاده از خوراک صنعتی و مرغوبیت بالا تغذیه میشوند.
شرایط پرورش: مرغ بومی معمولاً در فضای باز و طبیعی پرورش مییابد و به آزادی حرکت دسترسی دارد. در مقابل، مرغ صنعتی در سیستم‌های قفس‌بندی صنعتی پرورش می‌یابند که فضای محدودتری دارند و حرکت آزاد برای آنها محدود است.
سلامتی و مقاومت: به طور کلی، مرغهای بومی به محیط زیست و شرایط محلی خود سازگارتر هستند و ممکن است مقاومت بیشتری در برابر بیماری‌ها و آفات داشته باشند. از طرف دیگر، مرغهای صنعتی به دلیل روشهای صنعتی پرورش، ممکن است آسیب پذیرتر باشند و نیاز به استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها برای پیشگیری از بیماری‌ها داشته باشند.
کیفیت محصول: گوشت و تخم مرغ بومی معمولاً به دلیل رژیم غذایی طبیعی‌تر و عدم استفاده از هورمونها و آنتی‌بیوتیک‌ها، میتواند کیفیت و طعم بهتری داشته باشد. در مقابل، مرغهای صنعتی به دلیل رشد سریعتر و تغذیه مصنوعی، ممکن است گوشت آنها کمی کم‌طعم‌تر باشد.
تولید و قیمت: مرغهای بومی معمولاً به مقیاس کوچکتری پرورش می‌یابند و تولید آنها ممکن است محدودتر باشد. و این میتواند باعث افزایش قیمت محصولات مرغ بومی نسبت به مرغ صنعتی شود.
تفاوت مرغ بومی و مرغان صنعتی میزان قیمت
مرغ بومی و مرغ صنعتی از نظر قیمتی باهم تفاوت دارند. قیمت مرغ بومی و مرغ صنعتی معمولاً به عوامل متعددی بستگی دارد و ممکن است در هر بازار و منطقه متفاوت بایکدیگر باشد. مهم است به‌یاد داشته باشید که تفاوت در قیمت بین مرغ بومی و مرغ صنعتی بستگی به شرایط محلی و بازار مصرف دارد. اما به طور کلی، مرغ بومی به دلیل روشهای پرورش سنتی و محدودیت‌هایی که ممکن است در تولید آن وجود داشته باشد، ممکن است قیمت بالاتری نسبت به مرغ صنعتی داشته باشد. دلایلی که میتوانند به افزایش قیمت مرغ بومی منجر شوند در زیر توضیح داده شده است:
روشهای پرورش: پرورش مرغ بومی به دلیل استفاده از روشهای سنتی و محدودیت‌های فضایی و نیروی کار بیشتر، هزینه‌های بیشتری را در بر دارد که ممکن است به قیمت بالاتری برای مصرف کننده تمام شود.
غذا و تغذیه: مرغ بومی معمولاً از طبیعت و منابع غذایی محلی برای تغذیه استفاده میکند. که این مورد میتواند باعث افزایش هزینه تغذیه و در نتیجه افزایش قیمت مرغ بومی شود.
محدودیت تولید: به دلیل روشهای پرورش کوچکتر و محدودتر در تولید مرغ بومی، ممکن است مقیاس تولید آن کمتر باشد و این میتواند باعث فزایش قیمت آن شود.
مزیت‌های بهداشتی و کیفیت: مرغ بومی به دلیل روشهای پرورش سنتی‌تر و عدم استفاده از هورمونها و آنتی‌بیوتیک‌ها، ممکن است بهداشت بهتر و کیفیت بالاتری داشته باشد. که این نیز میتواند باعث افزایش قیمت مرغ بومی شود.
تفاوت مرغ بومی و مرغ صنعتی در کیفیت گوشت
به یقین مرغ بومی و مرغ صنعتی از نظر کیفیت گوشت یکسان نیستند و بایکدیگر تفاوت دارند. کیفیت گوشت مرغ بومی و مرغ صنعتی به عوامل مختلفی بستگی دارد و نمی‌توان به طور کلی قضاوت کرد. هر دو نوع مرغ ممکن است مزایا و معایب خود را داشته باشند، بنابراین انتخاب بین آنها بستگی به ترجیحات شخصی، نیازهای غذایی و ارزش‌های فردی دارد. کیفیت گوشت مرغ بومی و مرغ صنعتی با یکدیگر تفاوتهایی دارد. این تفاوت‌ها به عوامل مختلفی از جمله رژیم غذایی، سلامتی و شرایط پرورش آنها برمی‌گردد. در ادامه به برخی از تفاوت‌های مهم در کیفیت گوشت مرغ بومی و مرغ صنعتی پرداخته شده است:
رژیم غذایی: مرغ بومی برای تغذیه خود از منابع طبیعی استفاده میکند. همین امر باعث میشود که گوشت مرغ بومی کیفیت طبیعی‌تر و طعم متمایزتری نسبت به مرغ صنعتی داشته باشد. در مقابل، مرغ صنعتی برای تغذیه از خوراک صنعتی استفاده میکنند که ممکن است شامل غلات و خوراک‌های سنتز شده باشد. و این امر ممکن است تأثیری بر طعم و کیفیت گوشت مرغان صنعتی داشته باشد.
سلامتی و استفاده از مواد شیمیایی: مرغ بومی به دلیل استفاده از روشهای طبیعی پرورش، عدم استفاده از هورمونها و آنتی‌بیوتیک‌ها و همچنین خوراک طبیعی‌تر، سلامت بهتری نسبت به مرغ صنعتی دارد. در مقابل، در پرورش مرغ صنعتی، ممکن است به منظور رشد سریع و پیشگیری از بیماری‌ها از هورمونها و آنتی‌بیوتیک‌ها استفاده شود که این مورد بر کیفیت گوشت مرغ صنعتی تأثیر بسزایی میگذارد.
ترکیبات موجود در گوشت: گوشت مرغ بومی ممکن است حاوی چربی‌های سالم‌تر و مقدار کمتری کلسترول باشد. همچنین، ممکن است دارای نسبت بهترو بیشتری از امگا-۳ و امگا-۶، چربی‌های اسید چرب بی‌اشباع باشد که برای سلامت قلب و عروق مفید است. در مقابل، ممکن است گوشت مرغ صنعتی به دلیل رشد سریعتر و تغذیه مصنوعی، چربی بیشتری داشته باشد و نسبت امگا-۳ به امگا-۶ نیز کمتر باشد.
تاثیرات زیست‌محیطی: پرورش مرغ بومی و محلی ممکن است به مراتب کمترین تاثیرات زیست‌محیطی را در مقایسه با پرورش صنعتی داشته باشد. زیرا در پرورش صنعتی معمولاً از فضاهای بسته و چند طبقه استفاده میشود که نیاز به منابع زیادی از جمله آب و خوراک دارد. این موضوع میتواند منجر به پراکنش آلودگی‌های زیست‌محیطی مثل لجن و ضایعات شیمیایی شود. از طرف دیگر، پرورش مرغ بومی معمولاً در فضاهای باز و طبیعی صورت میگیرد و نیاز به منابع کمتری دارد.
مزایای پرورش و نگهداری مرغ بومی و محلی نسبت به مرغ صنعتی
پرورش و نگهداری مرغ بومی و محلی میتواند برخی مزایا و فواید خاصی داشته باشد. پرورش مرغ بومی نیازمند مراقبت و دانش و اطلاعات مناسب است. برای موفقیت در این زمینه، مهارت و آگاهی لازم است تا مرغها در محیطی با شرایط مطلوب نگهداری شوند و نیازهای آنها در حین رشد و تولید برطرف شود. در زیر به برخی از مزیت‌های این نوع پرورش مرغ اشاره می‌کنیم:
مقاومت به بیماری‌ها: مرغ بومی معمولاً دارای مقاومت طبیعی به بیماری‌ها و عفونت‌های مختلف میباشد. مرغ بومی به محیط زیست محلی خود عادت کرده و از پیشگیری و مقابله با بیماری‌ها توسط سیستم ایمنی خود برخوردار است. این مزیت میتواند هزینه و زمان مصرفی برای درمان بیماری‌ها در پرورش صنعتی را کاهش دهد.
تغذیه طبیعی: مرغ بومی به دلیل استفاده از منابع طبیعی مانند علفها به عنوان تغذیه باعث میشود که گوشت مرغ بومی کیفیت طبیعی‌تر و طعم متمایزتری داشته باشد. همچنین، نگهداری از مرغ بومی میتواند به صورت آزاد در فضاهای باز صورت گیرد که همین مورد امکان دسترسی به غذاهای طبیعی برای آنها را فراهم میکند.
حفظ تنوع ژنتیکی: پرورش مرغ بومی ممکن است به حفظ تنوع ژنتیکی کمک کند. زیرا این نوع مرغها معمولاً از گونه‌های بومی محلی هستند و قدرت تکثیر و گسترش ژنتیکی بیشتری نسبت به نژادهای صنعتی دارند. و همین مورد میتواند در برابر تغییرات طبیعی محیطی و بیماری‌ها، مقاومت بیشتری به مرغهای بومی ارائه دهد.
محصول با کیفیت: گوشت مرغ بومی ممکن است کیفیت طبیعی‌تری داشته باشد. طعم و عطر متمایزتری نسبت به مرغ صنعتی دارد. همچنین، از آنجا که مرغهای بومی آزادانه در محیط طبیعی به رشد می‌پردازند، ممکن است گوشت آنها دارای چربی‌های سالم‌تر و بهتری از امگا-۳ و امگا-۶ نسبت به مرغهای صنعتی داشته باشد.
هزینه کمتر: پرورش و نگهداری مرغ بومی و محلی نسبت به پرورش و نگهداری مرغ صنعتی معمولاً نیاز به سرمایه کمتری دارد. به دلیل اینکه پرورش مرغ بومی نیاز به ساختارهای پرهزینه و تجهیزات پیشرفته کمتری دارد. همچنین، هزینه خرید جوجهها و خوراک نیز کمتر است زیرا میتوان از تولید خود برای جوجه‌دهی استفاده کرد و از طبیعت برای تأمین غذا استفاده نمود.
بازارپسندی: مصرف کنندگان در برخی بازارها به دنبال محصولات طبیعی و سالم هستند. گوشت مرغ بومی به عنوان یک محصول طبیعی و سالم میتواند در بازارهای محلی و آشنا با استقبال خوبی مواجه شود. از این رو، پرورش مرغهای بومی میتواند به کشاورزان کوچک و خانگی کمک کند تا بازارپسندی و فروش محصولات خود را افزایش دهند و به کسب درآمد بهتری برسند.
اهداف پرورش مرغ بومی و محلی
اهداف پرورش مرغ بومی و محلی میتواند بر اساس نیازها و هدف‌های مختلفی متفاوت باشد. هر فردی ممکن است دلایل و اهداف خاص خود را برای پرورش مرغ بومی داشته باشد. اهمیت نگهداری فرهنگ و سنت‌های مربوط به مرغ بومی در منطقه خود یا تولید محصولات آلی و بدون استفاده از مواد شیمیایی می تواند دلایل و اهداف خاصی برای پرورش مرغ بومی و محلی باشد. در زیر به برخی از اهداف معمول پرورش مرغ بومی و محلی اشاره خواهیم کرد. که این تنها چند مورد از اهداف پرورش مرغ بومی و محلی هستند.
تأمین مواد غذایی: یکی از اهداف اصلی پرورش مرغ بومی ومحلی تأمین مواد غذایی است. گوشت مرغ بومی به عنوان یک منبع پروتئین باارزش و مغذی میتواند نیازهای غذایی افراد را تأمین کند. همچنین، تولید تخم‌مرغ، مرغ بومی نیز میتواند مورد استفاده در تغذیه انسان و تولید محصولات غذایی مختلف قرار گیرد.
حفظ تنوع ژنتیکی: یکی راههای حفظ تنوع ژنتیکی، پرورش مرغ بومی است. در واقع حفظ تنوع ژنتیکی شامل حفظ نژادها و گونه‌های مرغ بومی است. حفظ تنوع ژنتیکی مرغ بومی میتواند باعث مقاومت بیشتر درمقابل تغییرات طبیعی، بیماری‌ها و مشکلات زیست‌محیطی شود.
توسعه اقتصادی: پرورش مرغ بومی یا محلی میتواند به توسعه اقتصادی در مناطق روستایی و کشاورزی کمک کند. این نوع پرورش معمولاً به صورت خانگی و کوچک انجام میشود و میتواند برای کشاورزان کوچک و خانگی منبع درآمد باشد. همچنین، با توجه به تقاضای مصرف‌کنندگان برای محصولات طبیعی و سالم، فروش محصولات مرغ بومی میتواند به بازارپسندی و افزایش درآمد کشاورزان نیزکمک کند.
حفاظت از محیط زیست: پرورش مرغ بومی میتواند به حفظ محیط زیست کمک کند. زمانی که مرغهای بومی به صورت آزاد در فضاهای باز نگهداری میشوند و از منابع طبیعی محلی برای تغذیه استفاده میکنند، تأثیرات زیست‌محیطی آنها کمتر است. علاوه بر این، استفاده کمتر از داروها و مواد شیمیایی در پرورش مرغ بومی میتواند به حفاظت از محیط زیست کمک کند و آلودگی‌های زیست محیطی را کاهش دهد.
مهمترین نژادهای مرغ بومی و محلی که در ایران وجود دارد
برای پرورش مرغ بومی در ایران باید از مرغ بومی و محلی موجود در ایران نیز اطلاعات کافی داشته باشیم. در ایران 3 نژاد مرغ بومی و محلی وجود دارد که مهمترین نژادهای مرغ بومی در ایران هستند. این 3 نژاد شامل نژاد مرندی، لوهمن و گلپایگان است. در بیشتر موارد بین این 3 نژاد برای پرورش، نژاد گلپایگان انتخاب میشود. مخصوصا گلپایگان اصلاح نژاد شده که از محبوبیت خاصی نیز برخوردار است. چون این نژاد نسبت به مرغ مرندی تخم بیشتری میگذارد و نسبت به مرغ لوهمن مقاومت بالاتری دارد. در ادامه در خصوص هرکدام از نژاد مرغ بومی و محلی در ایران توضیح مختصری خواهیم داد:
نژاد مرندی: نژاد مرندی سالی حدودا 150-180 تخم میگذارند، وجود پر روی ساق پا، رنگ پرسیاه، لاله گوش روشن و سفید رنگ از ویژگیهای آن است.
نژاد لوهمن: نژاد لوهمن یک مرغ وارداتی است به همین دلیل اصل آن کمیاب است، در سال حدودا 340-350 تخم میگذارد، تخم مرغهایی یکرنگ و وزن بالا دارند، روشن و سفیدرنگ هستند.
نژاد گلپایگان: بهترین مرغ بومی دورگه این نژاد یعنی نژاد گلپایگان است، این نژاد مقاومت بالا در برابر بیماری و شرایط آب و هوایی نامساعد دارد.
روش پرورش مرغ بومی و محلی
پرورش مرغ بومی و محلی به 3 دسته تقسیم میشود، پرورش سنتی، پرورش در سالن و پرورش ترکیبی که پروش سالن و مرتع نیز نام دارد. و در ادامه در خصوص هرکدام توضیح مختصری خواهیم داد:
پرورش سنتی: در پرورش مرغ بومی با روش سنتی مرغ آزادنه در مرتع به چراه میپردازد. در این روش به دلیل اینکه روی نور و دما کنترلی وجود ندارد راندمان تخمگذاری پایین است و توجیح اقتصادی برای پرورشدهنده ندارد و چون در امر پرورش به دنبال توجیح اقتصادی هستیم از این روش معمولا استفاده نمیشود.
پرورش در سالن: این روش پرورش مرغ بومی و محلی خود به 2 دسته تقسیم بندی میشود که در زیر هرکدام از آنها را توضیحی مختصر بیان کردهایم:
پرورش در بستر: در پرورش مرغ بومی با روش بشتر، گله مرغ روی زمین در کف سالن قرار میگیرد، علاوه بر این ضخامت مناسبی از پوشال نیز زیرپای مرغ قرار میگیرد، آبخوری و غذاخوری بصورت حساب شده در سطح سالن نصب میشود، در این روش میتوان در هرمتر مربع 10 عدد مرغ بالغ را در کف بگذاریم. به عنوان مثال در یک فضای 50 متر مربع میتوانیم 500 عدد مرغ را پرورش دهیم. در این روش نیزمانند روش سنتی، مرغ آزادی عمل دارد و میتواند از نظر حرارتی آزاد باشد و دچار مشکل حرکتی و اسکلتی نشود. همچنین در این روش تلههای تخمگذار دور تا دور سالن قرار میگیرند و در یک یا دوطبقه وجود دارند. و مرغها در آنجا تخم میگذارند. در روش بستر پوشال بعد از مدتی زیرپای مرغ به کود تبدیل میشود و این کود تا پایان دوره تخمگذاری از سالن خارج نمیشود. همچنین در طول دوره نیزنیازی به تعویض پوشال بسترنیست.
پرورش در قفس: در پرورش مرغ بومی با این روش مرغها در قفس قرار میگیرند، قفسهای موجود در ایران 3 طبقه هستند. در این قفسها غذاخوری، آبخوری و تله تخمگذار روی خود قفس نصب هستند و یکی از وظیفههای اصلی پرورشدهنده این است که روزانه کود را جمع آوری کند. در این روش به علت اینکه مرغ باید قد و اندازه آن به آبخوری و غذاخوری برسد از 2 ماهگی به بعد از این روش استفاده میشود. اگر مرغ جثه کوچکی داشته باشد علاوه بر اینکه نمیتواند از آبخوری و غذاخوری استفاده کند ممکن است از قفس خارج شده و وارد سالن شود.
پرورش سالن و مرتع: این روش، پرورش ترکیبی نیز نام دارد. در این روش پرنده در سالن و همچنین در ساعاتی از روز در تحت کنترل کامل میتواند بین مرتع و چراهگاه رفت و آمد کند ولی عملا در این روش چون کنترلی روی دما، رطوبت و نور وجود ندارد راندمان کم است و اصولا توصیه نمیشود.
مزایا و معایب روشهای پرورش مرغ بومی و محلی
پرورش در بستر
مزایا: یکی از مزایای پرورش مرغ بومی در بستر این است که مرغ آزادانه در گله حرکت میکند به همین دلیل گله شادابی بیشتری دارد و به مشکلات حرکتی و اسکلتی دچار نمیشود، امکان پرورش مرغ در هر سنی از یکروزگی تا تخمگذار در این روش وجود دارد، تولید تخم نطفه دار در این روش به علت تلاقی خروس با مرغ تخمگذار امکان پذیر است، تجهیزات قابل استفاده در این روش 30 درصد از روش پرورش در قفس ارزانتر است.
معایب: در این روش مرغها گلهای بایکدیگر زندگی میکنند و با یکدیگر در تماس هستند به همین علت شیوع بیماری در این روش بیشتر است، در این روش کنترل چشمی گله سخت است، درروش پرورش مرغ محلی در بستر اگر پرندهای مریض شود به سختی میتوان او را پیدا کرد، کنترل و مدیریت بستر سخت است، نباید بستر از یک حدی مرطوبتر شود و به سمت خیسی برود، همچنین نباید بستر از یک حدی خشتکتر شود چون هرکدام عوارض خاص خود را دارند، در این روش به دلیل اینکه تلههای تخمگذار در اطراف هستند ممکن است مرغهای دیگر در آنجا مدفوع کنند و تخم مرغ کثیف میشود و یا توسط مرغهای دیگر نوک زده میشود اگر تخم مرغها زودتر و در تایم مشخصی برداشته شوند درصد کثیف شدن و نوک زده شدن تخم مرغها کاهش مییابد.
پرورش در قفس
مزایا: در روش پرورش مرغ بومی و محلی در قفس، تخم مرغها تمیز و سالم هستند چون مرغ بعد از تخمگذاری به تخمها دسترسی ندارد و مدفوع و فضولات در زیر قفس است که روزانه جمعآوری میشود، در این روش بوی کمتری در سالن وجود دارد، امکان کنترل چشمی در این روش زیاد است، ابعاد هر قفس معمولا 40 در 40 است، معمولا 3 عدد مرغ بومی و محلی در هر قفس وجود دارد و میتوانیم مرغها را کنترل کنیم، سرعت شیوع بیماری در این روش پایین است چون مرغها بایکدیگر تماس مستقیم ندارند، در این روش مرغها حرکت زیادی نمیتوانند انجام دهند به همین دلیل پرت کمتری در این روش نسبت به روش بستر وجود دارد.
معایب: در روش پروش مرغ بومی در قفس مرغها حرکت کمی دارند به همین دلیل مشکلات حرکتی و اسکلتی برای مرغ بوجود میآید، تجهیزات استفاده از این روش نسبت به روش بستر گرانتر است که با خرید تجهیزات دسته دوم میتوان تاحدودی براین مشکل قلبه کرد که البته مواردی از جمله ضدعفونی کردن قفس دسته دوم را نیز باید درنظر بگیریم، امکان پرورش مرغ از سن 3 ماهگی به بعد امکان پذیر است تا مرغ دسترسی کامل به آبخوری و غذاخوری داشته باشد، در این روش فقط میتوان تخم خوراکی تهیه کرد چون خروسی نمیتوانیم در گله داشته باشیم.
شایع ترین مشکلات استفاده از روشهای مختلف در پرورش مرغ بومی و محلی
مشکلات پرورش در بستر: از مشکلات پرورش مرغ بومی و محلی در بستر عدم مدیریت بستر و شیوع زیاد بیماری است.
مشکلات پرورش در قفس: یکی از مشکلات پرورش مرغ بومی در قفس عدم کنترل نور، دما و رطوبت در سطح مختلف از مشکلات پرورش در قفس هستند، چون قفسها عموما 3 طبقه هستند و مرغها در 3 طبقه مجزا هستند که باید طوری طراحی شوند که گرما و نور به یک نسبت به تمام سطوح برسد، از دیگر مشکلات این روش مدیریت کود است که باید هرروز خارج شود.
مشکلات پرورش ترکیبی: مشکلی که در این روش پرورش بسیار شایع است سطح تماس بالای گلههای مرغ با محیط و سایر پرندگان است که باعث افزایش آلودگی و افزایش تلفات در مرغ میشود.
بطورکلی هر پرورشدهنده در پرورش مرغ بومی براساس شرایط خود تصمیم میگیرد که از کدام روش استفاده کند، اما اگر در شروع این مسیر هستید و فاقد تجربه کافی در این زمینه میباشید توصیه میشود از روش پرورش در قفس استفاده کنید چون کنترل بیشتری بر روی شرایط خواهید داشت.
روش های مختلف برای شروع پرورش مرغ بومی و محلی
اصولا برای پرورش دادن چندین راه و روش وجود دارد. اینکه هر پرورش دهنده براساس اطلاعات، امکانات و تجربیات خود کدام روش را انتخاب میکند مهم است. مهمترین نکته در هر روش پرورش و نگهداری مرغ بومی و محلی، ایجاد شرایط مناسب و ملزومات پرورش مرغ بومی مناسب است. باید مطمئن شوید که تاسیسات پرورشی شامل لانه‌ها، آبخوری، غذاخوری و سایر تجهیزات مورد نیاز در دسترس هستند. همچنین باید به تهویه مناسب و کنترل دما، نور و رطوبت داخل محیط پرورش نیز توجه کنید. از طرفی، قبل از شروع پرورش، بهتر است مطالعه کافی در مورد نوع مرغ بومی که قصد دارید پرورش دهید، داشته باشید. اطلاعاتی مانند نیازهای تغذیهای، نگهداری، بهداشت و پیشگیری از بیماری‌ها برای مرغ بومی مورد نظر بسیار مهم است. در نهایت، با توجه به اینکه پرورش مرغ بومی نیازمند تخصص و تجربه بالایی است، توصیه میشود قبل از شروع به پرورش، با متخصصان مرغداری مشورت کنید و در دوره‌های آموزشی مرتبط نیزشرکت کنید. تا در این مسیر با کمترین چالش و مشکل روبرو شوید. برای شروع پرورش مرغ بومی، میتوانید از روشهای مختلفی استفاده کنید. که در زیر، چند روش رایج برای شروع پرورش مرغ بومی بطور مختصرتوضیح داده شده است.
روش خرید تخم‌مرغ: در این روش، شما میتوانید تخم‌های مرغ بومی را از کشاورزان یا مزارع مرغداری محلی خریداری کنید. سپس تخمها را در شرایط مناسب (دما و رطوبت) جمعآوری کرده و در لانه‌هایی قرار دهید تا تخمها بتوانند تخمگذاری شوند. بعد از جوجه‌کشی، میتوانید جوجهها را پرورش دهید.
خرید جوجه‌های یک روزه: در این روش، شما میتوانید جوجه‌های مرغ بومی را از مرغداری‌های محلی یا فروشندگان معتبر خریداری کنید. جوجه‌های یک روزه وارد منطقه گرمی میشوند، که شامل تغذیه، گرما و رطوبت است. شما باید شرایط مورد نیاز برای جوجهها را فراهم کنید و آنها را با توجه به نیازهای تغذیهای و بهداشتی پرورش دهید.
خرید جوجه‌های بزرگتر: در صورتی که تمایل دارید از مراحل ابتدایی پرورش مرغ بومی عبور کنید، میتوانید جوجه‌های بزرگتر (مثلاً چند هفته یا چند ماهه) را خریداری کنید. این جوجهها قبلاً تکثیر شده و تا یک مرحله مشخصی رشد کرده‌اند. شما میتوانید آنها را در شرایط پرورشی مناسب نگهداری کرده و پس از آن به پرورش آنها بپردازید.
خرید مرغ بزرگتر: اگر قصد دارید از مراحل ابتدایی پرورش مرغ بومی عبور کنید و به زودی تولید تخم‌مرغ یا مرغ گوشتی را بخواهید، میتوانید مرغهای بزرگتر را خریداری کنید. این مرغها معمولاً در سن بالغی هستند و میتوانید آنها را در شرایط پرورشی مناسب نگهداری کرده و از آنها برای تولید تخم‌مرغ یا مرغ گوشتی استفاده کنید.
نحوه پرورش و نگهداری مرغ بومی و محلی
پرورش و نگهداری مرغ بومی و محلی به عنوان یک کار پر درآمد و مورد علاقه برای بسیاری از افراد است، اما موفقیت در پرورش و نگهداری مرغ بومی نیازمند رعایت چند مورد اصولی و نکات طلایی است. در پرورش مرغ بومی ابتدا یک جوجه یک روزه داریم که بعد از رشد و رسیدن به بلوغ جسمی و جنسی به 2 گروه مرغ گوشتی و مرغ تخمگذار تقسیم بندی میشوند. که مرغ گوشتی وارد کشتارگاه میشود و به بازار عرضه میگردد. مرغ تخمگذار میتواند تخم خوراکی و تخم نطفهدار تولید کند. که اگر تخم خوراکی مدنظر باشد بسته بندی و شده و به بازار عرضه میشود. اما اگر تخم نطفهدار مدنظر باشد این تخم وارد دستگاه جوجه کشی میشود و به ما یک جوجه یک روزه تحویل میدهد و این چرخه ادامه پیدا میکند. برای پرورش مرغ تخمگذار بومی باید تمام شرایط تحت کنترل باشد و باید در یک محیط سربسته و سالن بزرگ انجام شود. در واقع 60 درصد از روند پرورش به شرایط فیزیکی بستگی دارد. منظور از شرایط فیزیکی یعنی کنترل کامل روی دما، نور، رطوبت و تهویه مناسب هوا باشد. 30 درصد از روند پرورش به خوراک و 10 درصد به عوامل دیگر از جمله امنیت زیستی، واکسیناسیون، اپراتور و غیره بستگی دارد.
شرایط نگهداری از مرغ بومی و محلی
شرایط نگهداری از مرغ بومی و محلی بستگی به عوامل مختلفی از جمله شرایط آب و هوایی محل پرورش، نوع پرورش (مثلاً پرورش در قفس یا در فضای باز) و هدف پرورش (مثلاً تولید تخم‌مرغ یا مرغ گوشتی) دارد. اما در کل، در زیر شرایط اصلی نگهداری از مرغ بومی را بررسی خواهیم کرد:
فضای کافی و مناسب: مرغ بومی برای رشد و توسعه صحیح نیاز به فضای کافی و مناسبی دارد. در صورتی که پرورش در فضای باز انجام میشود، باید از حصاری مناسب برای محوطه استفاده کنید تا از حملات حیوانات خارجی به فضای پرورش محافظت کنید. همچنین فضای آزاد برای گردش و حرکت آزاد مرغها بسیار مهم است. در صورتی که پرورش در قفس انجام میشود، قفس باید اندازه مناسبی داشته باشد تا مرغها بتوانند در آن راحت حرکت کنند و کمتر دچار مشکلات حرکتی و اسکلتی شوند.
تغذیه مناسب: تغذیه مناسب برای مرغ بومی از موارد پراهمیت دیگری است که باید به آن توجه شود. باید از یک رژیم غذایی تنوع بخش استفاده کنید که شامل غذاهای گیاهی (مثل غلات، دانه‌ها و سبزیجات) و پروتئین‌های حیوانی (مثل کرم خاکی و حشرات) باشد. همچنین باید به تأمین آب و غذای پاک و تازه به مرغها توجه کنید.
آب و رطوبت: مرغها برای رطوبت بدن و همچنین برای تأمین نیازهای آبی خود به آب نیاز دارند. باید اطمینان حاصل کنید که در دسترس مرغها آب فاقد آلودگی و تمیز و شیرین باشد و همچنین ظرفیت لانه‌ها و آبخوریها مناسب باشد تا تمام مرغها بتوانند به آب دسترسی داشته باشند.
تهویه مناسب: از دیگر موارد بااهیمت در پرورش مرغ بومی تهویه مناسب محیط پرورش برای مرغ بومی است. باید از تهویه خوب و استاندارد در محیط پرورش استفاده کنید تا از انباشت گازها وضایعات جلوگیری شود و تنفس صحیح مرغها تضمین گردد. که این امر میتواند از طریق استفاده از پنجره‌ها، سیستم‌های تهویه مکانیکی یا نصب افتابگیرها و سقف‌های تهویه‌دار انجام شود.
سلامت و بهداشت: سلامت مرغ بومی از موارد مهم است همچنین مرغ بومی باید از بهداشت بالایی برخوردار باشد. برای نگهداری از مرغ بومی باید محیط پرورش را همیشه تمیز نگه دارید و از انباشت مواد آلی و فضولات جلوگیری کنید. همچنین باید روشهای مناسبی برای کنترل آفات و بیماری‌ها در نظر بگیرید.
مراقبت و نظارت: برای پرورش و نگهداری موفق از مرغ بومی، باید به طور منظم مرغها را بررسی کرده و از وضعیت سلامت آنها مطمئن شوید. در صورت مشاهده هرگونه نشانه‌های بیماری یا علائم غیرطبیعی، باید به سرعت اقدام به درمان کنید.
پرورش جوجهها: اگر قصد دارید جوجهها را پرورش دهید، باید شرایط و تجهیزات مناسب برای لانه‌سازی، گرمایش و تغذیه جوجهها فراهم کنید. همچنین باید به راهنمایی‌های مراجع معتبر در این زمینه توجه کنید تا پرورش بهینه جوجهها را انجام دهید.
مهمترین نکته این است که همیشه به نیازهای طبیعی مرغهای بومی توجه کنید و محیط زیست مناسبی را برای آنها فراهم کنید. همچنین، برای موفقیت در پرورش مرغ بومی و محلی، میتوانید از منابع معتبر و تخصصی در این زمینه استفاده کنید و با پرورش‌دهندگان دیگر تجربیات خود را به اشتراک بگذارید.
تهیه مرغ بومی و محلی مناسب برای پرورش
با رعایت مراحل زیر و انجام تحقیقات لازم در مورد پرورش، میتوانید مرغ بومی مناسب برای پرورش را تهیه کنید. بهتر است قبل از شروع به پرورش، با متخصصان مرغداری محلی مشورت کنید تا بهترین راهنمایی‌ها را دریافت کنید. برای تهیه مرغ بومی مناسب برای پرورش، شما میتوانید به روشهای زیر عمل کنید:
انتخاب نوع مرغ بومی: ابتدا باید تعیین کنید که می‌خواهید مرغ بومی را برای تولید تخم‌مرغ نگهدارید یا برای پرورش مرغ گوشتی. سپس، بر اساس هدف پرورش و شرایط محیطی خود، نوعی از مرغ بومی را انتخاب کنید.
انتخاب منبع تهیه: شما میتوانید مرغ بومی را از منابع مختلف تهیه کنید. میتوانید از فروشگاه‌های محلی مرغ، مرغداری‌های صنعتی و مرغداران محلی خرید کنید. همچنین، میتوانید از مرغهای نر و ماده خود برای تولید جوجه استفاده کنید.
بررسی سلامت مرغ بومی: قبل از خرید مرغ بومی، مطمئن شوید که مرغها سالم و بدون هر گونه علائم بیماری هستند. از مرغهایی که ظاهر سالم و فعال دارند و بدون نشانه‌های عارضه‌ای هستند، استفاده کنید.
مشاوره با متخصصان مرغداری: در صورتی که به تازگی وارد حوزه پرورش مرغ بومی شدید، میتوانید با متخصصان مرغداری مشورت کنید. آنها میتوانند شما را در انتخاب نوع مرغ، تهیه منابع و مراحل آغازین پرورش راهنمایی کنند.
رعایت استانداردهای بهداشتی: هنگام تهیه مرغ بومی، مطمئن شوید که مرغهایی که خریداری می‌کنید، با استانداردهای بهداشتی سازگار هستند. این شامل شرایط بهداشتی محیط پرورش، سلامت و تغذیه مرغها و مدیریت بیماری‌ها است.
حمل و نقل مرغ بومی: در هنگام حمل و نقل مرغ بومی، فراهم کردن شرایط مناسب حمل و نقل مهم است. مرغهای بومی حساس هستند و نیاز به محیط آرام و خنک دارند. همچنین، حمل و نقل مرغ بومی همراه با تغذیه و آبیاری مناسب جهت رسیدن تا مقصد مهم است.
آماده‌سازی محیط پرورش: قبل از ورود مرغ بومی به محیط پرورش، محیط را آماده کنید. اطمینان حاصل کنید که محیط پرورش دارای تجهیزات مناسب شامل قفسها، سیستم تهویه، سیستم گرمایش و سایر امکانات مورد نیاز است. همچنین، محیط را از هر گونه آلودگی و عامل بیماری پاکسازی کنید.
مراقبت و تغذیه: پس از تهیه مرغ بومی و محلی، باید به مراقبت و تغذیه آنها توجه کنید. توجه به تغذیه متعادل و مناسب و فراهم کردن تمامی نیازهای غذایی مرغ بومی از جمله آب، غذا و ویتامین‌ها به سلامت و رشد مناسب آنها کمک میکند.
مدیریت بیماری‌ها و آفات: در طول پرورش، مراقبت از سلامت مرغ بومی بسیار مهم است. باید با نشانه‌های بیماری‌ها و آفات آگاهی داشته و در صورت لزوم، اقدامات پیشگیری و درمانی مورد نیاز را انجام دهید. همچنین، مرغها را مداوم مشاهده کنید و در صورت مشاهده هر گونه تغییرات نامطلوب در رفتار یا سلامت آنها، به متخصص مرغداری محلی مشورت کنید.
فضای مورد نیاز برای پرورش و نگهداری مرغ بومی و محلی
فضای مورد نیاز برای پرورش و نگهداری مرغ بومی و محلی به عوامل مختلفی، از جمله نژاد مرغ، هدف پرورش (تولید مرغ گوشتی یا تخم‌مرغ) و تعداد مرغها در هر متر مربع بستگی دارد. با این حال، برای رعایت شرایط بهینه و رفاه مرغها، حداقل استانداردها را میتوان مد نظر قرار داد. برای مثال، برای پرورش مرغ بومی برای تولید مرغ گوشتی، هر مرغ نیاز به حدود 0.1 تا 0.2 متر مربع فضا دارد. بنابراین، اگر شما 10 مرغ را در نظر داشته باشید، باید حداقل 1 تا 2 متر مربع فضا برای آنها در نظر بگیرید. البته بیشتر از این فضا بهتر است تا مرغها بتوانند آزادانه حرکت کنند. در صورتی که هدف پرورش تولید تخم‌مرغ باشد، میزان فضای مورد نیاز میتواند بیشتر باشد. برای مثال، برای پرورش مرغ تخمگذار بومی، هر مرغ نیاز به حدود 0.3 تا 0.4 متر مربع فضا دارد. در این صورت، برای 10 مرغ، بهتر است حداقل 3 تا 4 متر مربع فضا در نظر بگیرید. در هر صورت، برای حفظ سلامت و رفاه مرغ بومی، باید فضای کافی برای حرکت، پریدن، استراحت، و دسترسی به آب و غذا در نظر گرفته شود. همچنین، باید اطمینان حاصل شود که فضا برای تهویه هوا مناسب است و مرغ بومی به میزان کافی، به نور طبیعی دسترسی داشته باشد.
انتخاب محل مناسب پرورش مرغ بومی و محلی
انتخاب محل مناسب برای پرورش مرغ بومی بستگی به عوامل مختلفی دارد، از جمله شرایط آب و هوایی، منابع غذایی، محدودیت‌های قانونی و میزان دسترسی به بازار. در ادامه، به چند نکته مهم برای انتخاب محل پرورش مرغ بومی میپردازیم:
شرایط آب و هوایی: مرغ بومی به شرایط آب و هوایی متنوع تطبیق مییابد. برخی از گونه‌ها در مناطق سردسیر و برخی در مناطق گرمسیر موفق عمل میکنند. بنابراین، بر اساس شرایط آب و هوایی منطقه خود، باید گونه‌ای را انتخاب کنید که بهترین عملکرد را در آن شرایط داشته باشد.
دسترسی به منابع غذایی: اطمینان حاصل کنید که محل پرورش دسترسی به منابع غذایی مورد نیاز برای مرغ بومی دارد. مرغ بومی به علوفه، آب و سایر مواد غذایی متنوع نیاز دارند. لازم است منابع غذایی در دسترس باشند یا امکان تأمین آنها وجود داشته باشد.
سازگاری با محیط زیست: مرغ بومی باید در محیط طبیعی خود به خوبی عمل کنند. مطمئن شوید که محیط پرورش مرغ بومی شامل فضای کافی، تهویه مناسب و شرایط بهداشتی مطلوب است. همچنین، محیط باید از عوامل مضری مانند آفات و بیماری‌ها پاک باشد.
محدودیت‌های قانونی: در برخی مناطق، قوانین و مقررات خاصی برای پرورش مرغ بومی وجود دارد. بنابراین، قبل از شروع به پرورش، با مقررات محلی مربوطه آشنا شوید و اطمینان حاصل کنید که میتوانید با این قوانین سازگاری داشته باشید.
دسترسی به بازار: اگر قصد دارید محصولات پرورش مرغ بومی را به بازار عرضه کنید، اطمینان حاصل کنید که دسترسی به بازار محلی یا مناطق دیگر دارید. بررسی کنید که آیا تقاضا برای محصولات مرغ بومی در منطقه شما وجود دارد یا خیر.
تحقیق و مشورت: قبل از انتخاب محل پرورش، بهتر است تحقیق کافی انجام داده و با کشاورزان و پرورش دهندگان موفق در منطقه خود مشورت کنید. آنها میتوانند اطلاعات مفیدی در مورد شرایط محلی، مشکلات و راهکارهای موفق را به شما ارائه دهند.
مهم ترین نکات در پرورش و نگهداری مرغ بومی و محلی
در پرورش و نگهداری مرغ بومی، برخی نکات مهم برای رعایت و رسیدن به عملکرد بهتروجود دارد که عبارتند از:
محیط مناسب: فضای نگهداری باید مناسب و بهداشتی باشد. مرغ بومی باید در فضایی با تهویه مناسب، دمای مناسب و رطوبت مناسب قرار گیرد. همچنین، فضای کافی برای حرکت، پریدن و استراحت نیز باید در نظر گرفته شود.
تغذیه مناسب: تغذیه صحیح و متعادل با توجه به نیازهای مرغ بومی بسیار مهم است. باید رژیم غذایی مناسبی از جمله غذاهای پروتئینی، غذاهای گیاهی و مواد معدنی در نظر گرفته شود. همچنین، فراهم کردن دسترسی به آب تمیز و شستشوی منظم ظروف مرغ بومی نیز ضروری است.
سلامت و بهداشت: سلامت و بهداشت منظم از جمله تمیزی دستگاه آب، تهویه هوا مناسب و جلوگیری از آلودگی و بیماری‌ها برای حفظ سلامت مرغ بومی بسیار مهم است. همچنین، باید در مورد واکسیناسیون منظم و کنترل بیماریهای مرغ بومی مشورت کنید.
مدیریت تولید تخم‌مرغ و مرغ گوشتی: اگر هدف شما از پرورش مرغ بومی تولید تخم‌مرغ است، باید به جوجه‌کشی و مدیریت تولید تخم‌مرغ توجه کنید. همچنین، برای تولید مرغ گوشتی، زمان مناسب برای کشتار و روشهای کشتار مناسب را باید رعایت کنید.
مدیریت استراحت و تکثیر: در صورتی که قصد داشته باشید برای نسل بعدی مرغ بومی خود از تخم‌مرغ استفاده کنید، باید جایگاه و شرایط مناسب برای تخمگذاری و تخمها را در نظر بگیرید. همچنین، باید به مناسبت زمانی تخمگذاری، جوجه‌کشی و تکثیر توجه کنید.
نظارت و مشاوره: مشاوره و همکاری با کارشناسان متخصص در زمینه پرورش مرغ بومی میتواند به شما کمک کند تا روشهای بهتری برای مدیریت و نگهداری مرغ بومی خود پیدا کنید.
همچنین، توجه به قوانین و مقررات محلی، رعایت اصول رفاه حیوانات و حفظ سلامت عمومی مرغ بومی نیز ازدیگر موارد مهم و با اهمیت بالا در پرورش و نگهداری مرغ بومی است.
تشخیص جوجه درجه یک در پرورش مرغ بومی
تشخیص جوجه درجه یک ممکن است نیاز به مشاهده و بررسی علائم و ویژگیهای جوجه داشته باشد. در ادامه، برخی از ویژگی‌هایی که معمولاً در جوجه‌های درجه یک وجود دارد را توضیح میدهیم:
تحرک و انرژی: جوجه درجه یک جوجهای است که تحرک زیادی دارد. فعال و پرانرژی است. و در قفس یا محل نگهداری خود به طور فعال حرکت میکنند.
پرهای خشک و نظم‌دار: پرهای جوجه درجه یک باید خشک، نرم و نظم‌دار باشد. پرها باید براق و بدون علایم آسیب یا زخم باشند.
چشم براق: جوجه درجه یک دارای چشم براق و شفافی است. چشم‌های جوجه درجه یک باید بدون علایم قرمزی، ترشحات چشمی یا انزوا باشند.
صدای قوی: جوجه درجه یک باید صدای قوی و منظمی داشته باشد. آنها باید بتوانند صدای قوی خود را برای جلب توجه به خود برانگیزند.
ریشهای تمیز و خشک: ریشهای جوجه درجه یک باید تمیز و خشک باشند. ریشها نباید چسبنده یا کثیف باشند و علائم آلودگی یا انزوا را نداشته باشند.
فضولات طبیعی: جوجه درجه یک باید فضولات طبیعی و سالم داشته باشد. رنگ و قوام فضولات باید مناسب باشد و نباید علائم اسهال یا اختلالات گوارشی داشته باشد.
نکات مهم یک روز قبل از ورود جوجه به سالن پرورش
1-کنترل سیستم آبخوری و تنظیم آبخوریها در ارتفاع مناسب برای جوجه
2-پرکردن آبخوری با 5 درصد آب شکر، مولتی ویتامین و ویتامین C چند ساعت قبل از ورود جوجهها
3-سمپاشی کردن ماشین حمل جوجه جهت ضدعفونی کردن
4-در پرورش جوجه یک روزه به علت اینکه میزان رطوبت در داخل دستگاه جوجه کشی 80 درصد است میزان رطوبت مهم است ، زمانیکه جوجه به تازگی از دستگاه جوجه کشی خارج میشود، کم بودن رطوبت باعث از دست دادن آب بدن جوجه میشود به همین دلیل باید یک روز قبل ورود جوجه به سالن پرورش میزان رطوبت سالن به میزان 40 تا 60 درصد افزایش یابد.
5-پرکردن ماده ضدعفونی کننده در تمام چالهها و درزهای سالن
6-تنظیم کردن سیستم حرارتی روی 35 درجه سانتی گراد
7- 24ساعت قبل ورود جوجهها، بخاریها روشن و دمای سالن روی 35 درجه سانتی گراد باشد.
تجهیزات و الزامات سالن استاندارد برای پرورش و نگهداری مرغ بومی و محلی
برای پرورش و نگهداری مرغ بومی، قوانین و مقررات محلی و ملی را مطالعه و رعایت کنید، زیرا الزامات ممکن است با توجه به محل و ضوابط مختلف باشد. همچنین، مشاوره از کارشناسان و متخصصان مربوطه نیز میتواند به شما در تهیه و طراحی یک سالن استاندارد برای پرورش و نگهداری مرغ بومی کمک کند. در ادامه به تجهیزات و الزامات سالن پرورش و نگهداری مرغ بومی و محلی میپردازیم:
قفس : برای پرورش ونگهداری مرغ بومی، قفسهای مناسب با ابعاد مناسب و فضای کافی برای حرکت مرغ بومی باید تهیه شود. قفسها باید از جنس مقاوم و قابل شستشو باشند.
آشیانه: در پرورش مرغ بومی برای هر مرغ، آشیانه‌ای با فضای کافی برای قرار گرفتن و آشیانه‌نشینی آن باید تهیه شود. آشیانه باید از جنس مناسبی باشد تا از تماس مستقیم مرغ بومی با زمین جلوگیری کند و از خشکی و تمیزی محیط حفاظت کند.
تله تخمگذار: در صورتی که قصد پرورش مرغ بومی تخمگذار را دارید، باید تله تخمگذار مناسب تهیه کنید.
آبخوری و غذاخوری: برای تأمین آب و غذا برای مرغ بومی، آبخوریها و غذاخوری‌های مناسب نیاز است. آبخوری باید دارای ظرفیت کافی برای تأمین آب تمامی مرغها باشد و غذاخوری باید به گونه‌ای طراحی شده باشد که استفاده بهینه از غذا را تضمین کند.
سیستم تهویه: برای حفظ شرایط بهداشتی و مناسب در محیط پرورش مرغ بومی، سیستم تهویه مناسب باید در نظر گرفته شود. سیستم تهویه شامل ایجاد جریان هوای مناسب، استفاده از سیستم‌های تهویه مکانیکی یا طراحی مناسب برای انتقال هوا میشود.
نورپردازی: مرغ بومی برای رشد و تولید تخم به نور مناسب نیاز دارند. بنابراین، سیستم نورپردازی مناسب برای محیط پرورش باید در نظر گرفته شود. این ممکن است شامل نصب لامپ‌های مناسب، کنترل زمان روشنایی و تاریکی و استفاده از پنجره‌های مناسب باشد.
تجهیزات بهداشتی: تجهیزات بهداشتی مانند پایه‌های تمیز کننده، وسایل شستشو، وسایل ضدعفونی کننده و ظروف حمل و نقل مناسب برای مدیریت بهداشتی محیط پرورش مرغ بومی نیاز است.
طراحی مناسب: سالن باید به طور کامل طراحی شده و ساخته شده باشد تا شرایط بهداشتی، امنیتی و راحتی برای مرغ بومی فراهم شود. ابعاد سالن باید با توجه به تعداد مرغها و نیازهای آنها مناسب باشد.
سیستم گرمایش و سرمایش: سالن باید دارای سیستم گرمایش و سرمایش مناسب باشد تا در دماهای مختلف سال توانایی حفظ دمای مناسب را داشته باشد.
امنیت: سالن باید دارای سیستم‌های امنیتی مناسب برای جلوگیری از نفوذ حیوانات و دزدی باشد. این شامل استفاده از درب‌ها و پنجره‌های محافظ، سیستم‌های اعلام حریق و دوربین‌های مداربسته میشود.
کنترل بیماری‌ها: سالن باید دارای سیستم‌های کنترل بیماری‌ها و بهداشت مرغ بومی باشد. این شامل بررسی دوره‌ای سلامت مرغ بومی، استفاده از واکسن‌ها و داروهای مناسب و اقدامات پیشگیرانه در برابر بیماری‌ها میشود.
مدیریت پسماندها: سالن باید دارای سیستم مدیریت پسماندها باشد. پسماندهای تولیدی باید به طور صحیح جمعآوری و دفع شوند تا آلودگی محیطی جلوگیری شود.
سیستم تهویه مناسب برای سالن پرورش مرغ بومی و محلی
بررسی نیازهای تهویه: ابتدا باید نیازهای تهویه سالن را بررسی کنید. این نیازها شامل میزان جریان هوا، دما و رطوبت مطلوب در سالن است. این مقادیر ممکن است با توجه به شرایط محیطی و نیازهای مرغ بومی متفاوت باشند.
محاسبه میزان جریان هوا: بر اساس ابعاد سالن و نیازهای تهویه، میزان جریان هوا را محاسبه کنید. این میزان باید به گونه‌ای باشد که هوای تازه و پاک به سالن تأمین شود و هوای کثیف و آلوده از سالن خارج شود. معمولاً بر اساس تعداد مرغها، یک میزان جریان هوا در هر ساعت مشخص میشود.
انتخاب سیستم تهویه: در پرورش مرغ بومی بعد از محاسبه میزان جریان هوا، باید سیستم تهویه مناسب را انتخاب کنید. میتوانید از سیستم‌های مکانیکی مانند فن‌های استخراج هوا و فن‌های تهویه استفاده کنید. همچنین، میتوانید از سیستم‌های طبیعی مانند پنجره‌ها و سوراخ‌های تهویه در نظر بگیرید. ممکن است نیاز به ترکیبی از سیستم‌های مکانیکی و طبیعی باشد.
موقعیت و تعداد فن‌ها: اگر از فن‌های استخراج هوا استفاده می‌کنید، باید موقعیت و تعداد آنها را تعیین کنید. فن‌ها باید در جایی قرار گیرند که بتوانند هوای کثیف را از سالن خارج کنند. میزان تعداد فن‌ها باید بر اساس میزان جریان هوا و ابعاد سالن محاسبه شود.
تهویه‌گرها و انتقال هوا: برای تأمین جریان هوا در سالن، باید تهویه‌گرها یا سوراخ‌های تهویه را در نقاط مناسبی در سالن قرار دهید. این تهویه‌گرها باید به گونه‌ای باشند که هوای تازه وارد سالن شود و هوای کثیف و آلوده از سالن خارج شود. این میتواند شامل پنجره‌ها، درها، سوراخ‌های مجهز به پوسته‌های مشابه صافی یا سیستم‌های خاص تهویه باشد.
کنترل دما و رطوبت: سیستم تهویه باید قادر باشد دما و رطوبت را در محدوده مطلوب نگه دارد. برای این منظور، میتوانید از سیستم‌های خنک کننده و گرم کننده به همراه سنسورهای دما و رطوبت استفاده کنید تا به طور خودکار دما و رطوبت را تنظیم کنند.
کنترل آلایندهها: در سالن پرورش مرغ بومی، ممکن است آلاینده‌هایی مانند گازهای ضایعات مرغ، غبار و بوجود آمدن بوهای ناخوشایند وجود داشته باشد. برای کنترل این آلایندهها، میتوانید از سیستم‌های فیلتراسیون هوا استفاده کنید تا هوای وارد سالن تصفیه شود و آلودگی کاهش یابد.
مدیریت انرژی: در طراحی سیستم تهویه، مدیریت انرژی نیز حائز اهمیت است. باید سیستم بهینه‌ای را انتخاب کنید که به مصرف انرژی کمتری نیاز داشته باشد و همچنین بتواند از انرژی‌های تجدیدپذیر مانند خورشید و باد استفاده کند.
نظافت و نگهداری: در نهایت، برای حفظ عملکرد سیستم تهویه، باید روند نظافت و نگهداری دوره‌ای را برنامه‌ریزی کنید. فیلترها، فن‌ها و سیستم‌های مکانیکی باید به طور منظم بررسی و تمیز شوند تا به خوبی عمل کنند.
تهیه سیستم گرمایشی و سرمایشی مناسب برای پرورش مرغ بومی و محلی
بررسی نیازهای گرمایش و سرمایش: ابتدا باید نیازهای گرمایش و سرمایش سالن را بررسی کنید. این شامل دما مطلوب در سالن در طول فصول مختلف سال است. میزان گرما و سرما ممکن است با توجه به شرایط محیطی و نیازهای مرغهای بومی متفاوت باشد.
انتخاب سیستم گرمایش و سرمایش: بعد از بررسی نیازها، باید سیستم گرمایش و سرمایش مناسب را انتخاب کنید. برخی از سیستم‌های معمول شامل رادیاتورها، برج‌های خنک کننده، هواسازها، پمپ‌های حرارتی و سیستم‌های تبخیر میباشند. میتوانید با متخصصان صنعت گرمایش و سرمایش مشورت کنید تا بهترین سیستم را برای نیازهای خود انتخاب کنید.
تعیین نیازهای گرمایشی: بر اساس ابعاد سالن و نیازهای گرمایش، میزان گرمای مورد نیاز را تعیین کنید. این میزان باید به گونه‌ای باشد که دمای مطلوب در سالن حفظ شود. این میزان بر اساس تعداد مرغهای بومی، میزان عایدی حرارتی از مرغها و عوامل دیگر محاسبه میشود.
انتخاب منابع گرمایشی: در پرورش مرغ بومی برای تأمین گرمای مورد نیاز، باید منابع گرمایشی مناسب را انتخاب کنید. این شامل استفاده از سیستم‌های گرمایشی مانند برج‌های خنک کننده با مبدل حرارتی، رادیاتورها، پمپ‌های حرارتی و سیستم‌های تبخیر میشود. انتخاب صحیح منبع گرمایشی بستگی به نیازهای گرمایشی سالن و همچنین منابع انرژی موجود دارد.
تعیین نیازهای سرمایشی: بر اساس ابعاد سالن و نیازهای سرمایش، میزان سرمای مورد نیاز را تعیین کنید. این میزان باید به گونه‌ای باشد که دمای مطلوب در سالن در فصول گرم سال حفظ شود. این میزان بر اساس تعداد مرغهای بومی، میزان عایدی حرارتی از مرغها و عوامل دیگر محاسبه مشود.
انتخاب منابع سرمایشی: برای تأمین سرمای مورد نیاز، باید منابع سرمایشی مناسب را انتخاب کنید. این میتواند شامل هواسازها، سیستم‌های خنک کننده، سیستم‌های تبخیر و دیگر روش‌ها برای کاهش دما و ایجاد محیط خنک باشد. انتخاب منابع سرمایشی باید با توجه به نیازهای سالن و شرایط محیطی صورت گیرد.
نصب و راه‌اندازی سیستم: پس از انتخاب سیستم‌های گرمایشی و سرمایشی مناسب، باید آنها را نصب و راه‌اندازی کنید. این سیستمها شامل نصب دستگاه‌ها، اتصالات لوله‌کشی، سیستم‌های کنترل و سایر تجهیزات مربوطه است. همچنین، باید سیستم‌های کنترل مناسب نصب کنید تا بتوانید دما و رطوبت را به طور مداوم کنترل کنید.
نظارت و تنظیمات: پس از نصب سیستم، باید آن را به طور مداوم نظارت کنید و تنظیمات لازم را انجام دهید. از طریق سیستم‌های کنترل، دما و رطوبت سالن را بررسی کنید و در صورت لزوم تنظیمات لازم را اعمال کنید.
نگهداری و خدمات پس از فروش: پس از نصب و راه‌اندازی، سیستم گرمایشی و سرمایشی را به طور دوره‌ای نگهداری کنید. این شامل تعویض قطعات، تنظیمات دوره‌ای و انجام خدمات پس از فروش میشود. همچنین، برنامه‌ریزی برای تعمیر و نگهداری دوره‌ای را در نظر بگیرید.
تهیه قفس استاندارد برای پرورش و نگهداری مرغ بومی و محلی
در ادامه، موارد لازم برای داشتن یک قفس مناسب و استاندارد برای پرورش و نگهداری مرغ بومی و محلی بیان شده است. که با انجام این مراحل، شما میتوانید یک قفس استاندارد برای پرورش و نگداری مرغ بومی و محلی تهیه کنید.
بررسی استانداردها و ضوابط: ابتدا باید استانداردها و ضوابط مربوط به پرورش مرغ بومی در منطقه خود را بررسی کنید. که این بررسی شامل مقررات محلی، ملی و بین‌المللی است که به فضای قفس، ابعاد، مواد ساخت و سایر جزئیات مربوط به قفس مرغ بومی میپردازد.
طراحی قفس: بر اساس استانداردها و نیازهای پرورش مرغ بومی، قفس مناسب را طراحی کنید. طراحی قفس شامل ابعاد قفس، متراژ مورد نیاز برای هر مرغ، تعداد طبقات، نوع و اندازه درها و پنجره‌ها، سیستم‌های تهویه و سایر جزییات میشود.
انتخاب مواد مناسب: برای ساخت قفس استاندارد، انتخاب مواد مناسب و با کیفیت بسیار مهم است. از موادی مانند فلزات مقاوم، پلاستیک مقاوم در برابر ضربه، چوب مرغوب و پوشش‌های مناسب برای دستگیره‌ها و درها استفاده کنید.
ساخت قفس: پس از طراحی و تهیه مواد لازم، میتوانید قفس را ساخته و تجهیزات داخلی را نصب کنید. در زمان ساخت قفس، دقت کافی به نقاط قوت و ضعف قفس و نیز جزئیات اجرایی مانند اتصالات، ضخامت مواد و مهارت کارگران را اعمال کنید.
تهویه مناسب: قفس باید دارای سیستم تهویه مناسب باشد تا هوای تمیز و تازه در داخل قفس تأمین شود. تهویه شامل درها و پنجره‌های قابل باز و بسته، سیستم‌های تهویه مکانیکی مانند فن‌ها و هواسازها، و همچنین سیرکولاسیون هوا میشود.
بخش‌بندی مناسب: برای پرورش مرغ بومی، ممکن است نیاز به بخش‌بندی داخلی قفس باشد. که شامل افزودن جداکننده‌ها، تخته یا سایر وسایلی است که به مرغها امکان حرکت و استراحت مناسب را میدهد.
بهداشت و ضدعفونی: قفس باید بهداشتی و ضدعفونی شده باشد. تمیز کردن و ضدعفونی کردن منظم قفس، تعویض بستر مناسب و استفاده از محلول‌های ضدعفونی برای شستشوی قفس امری ضروری است.
آزمایش و تنظیمات: پس از ساخت قفس، قبل از استفاده، آزمایش‌های لازم را انجام دهید. اطمینان حاصل کنید که قفس به درستی کار میکند و تمامی قابلیت‌های لازم را داراست. همچنین تنظیمات ضروری را برای تهویه، دما و رطوبت در نظر بگیرید.
جیره غذایی مرغ بومی و محلی
جیره غذایی مرغ بومی یا مرغ محلی ، بستگی به منطقه و شرایط محلی دارد. اما در کل، مرغهای بومی یا محلی معمولاً به طور طبیعی رشد میکنند و در طی رشد خود از هورمونها و آنتی بیوتیکی استفاده نمیکنند. همچنین این مرغها نسبت به شرایط طبیعی منطقه خود سازگار هستند. جیره غذایی برای پرورش مرغ بومی و محلی شامل مواد غذایی متنوعی است که برای رشد و تکامل آنها لازم و ضروری است. این مرغها معمولاً در مزارع کوچک و سنتی پرورش و نگهداری میشوند و میتوانند از منابع طبیعی مثل غذاهای گیاهی، حشرات، کرمها و حبوبات استفاده کنند. اهمیت اصلی جیره غذایی مرغ بومی این است که با تأمین تمام نیازهای غذایی مرغهای بومی، سلامت آنها حفظ شود و رشد و تولید مناسبی داشته باشند. همچنین، استفاده از جیره غذایی طبیعی و سالم میتواند به حفظ محیط زیست و بهبود کیفیت محصول نهایی کمک کند.
جیره غذایی مرغ بومی و محلی میتواند شامل موارد زیر باشد:
غذاهای گیاهی: غذاهای گیاهی شامل غلات مختلف مانند ذرت، جو، گندم و سایر گیاهان مشابه است. این مواد غذایی میتوانند به صورت خام یا پخته به مرغهای بومی ارائه شوند.
پروتئینها: مرغهای بومی برای رشد و تقویت عضلات خود نیاز به پروتئین دارند. پروتئین میتواند از منابع مختلفی مانند حشرات، کرمها و حبوبات تشکیل شود.
مواد معدنی و ویتامین‌ها: مرغهای بومی برای حفظ سلامت خود نیاز به ویتامین‌ها و مواد معدنی دارند. و این مواد میتوانند از طریق تنوع در جیره غذایی مرغ بومی به مرغها ارائه شوند.
آب: مرغهای بومی برای رشد و سلامت خود به مقدار کافی آب نیاز دارند. بنابراین، باید اطمینان حاصل شود که آب تمیز و فاقد آلودگی در دسترس مرغها قرار دارد.
تهیه تغذیه مناسب برای مرغ بومی و محلی
مرغ بومی و محلی برای پرورش و نگهداری به تغذیه مناسب نیازدارد. برای تغذیه مناسب مرغ بومی، باید برنامه غذایی مناسبی تهیه شود. در طول رشد مرغ بومی، میتوانید تنوع غذاها را افزایش دهید و به آن مواد غذایی اضافی مانند سبزیجات خرد شده، میوه‌ها، پوست‌های تخم‌مرغ، و پوست ماهی اضافه کنید. همچنین، میتوانید به مرغ بومی امکان دسترسی به مراتع و فضای باز برای جستجوی مواد غذایی طبیعی را فراهم کنید. دسترسی همیشگی مرغ بومی به آب تمیز و تازه اهمیت بالایی دارد و ظروف غذا نیز باید تمیز و مناسب باشد. همچنین، باید برنامه غذایی مرغ بومی را بر اساس نیازهای مرغ بومی، نژاد، سن، اهداف پرورش وشرایط محیطی تنظیم کرد. برای کسب اطلاعات دقیق‌تر و بهتر در مورد تغذیه مرغ بومی و محلی، میتوانید به متخصصین دامپزشکی و کشاورزی برای تغذیه مناسب مرغ بومی و محلی مراجعه کنید. در ادامه به برنامه غذایی مرغ بومی میپردازیم:
غذای استارتر (پرورشدهنده): در پرورش مرغ بومی، در ابتدای رشد، مرغ بومی نیاز به غذای استارتر یا پرورشدهنده دارد. این نوع غذا معمولاً شامل تخم‌مرغ خرد شده، غلات مثل جو، ذرت و گندم، پروتئینها مانند ماهی یا گوشت خرد شده، و مواد معدنی و ویتامین‌های مختلف است.
غذای گروهی (گروه‌دهنده): پس از چند هفته از شروع پرورش، میتوانید غذای گروهی یا گروه‌دهنده برای مرغ بومی تهیه کنید. این نوع غذا شامل غلات، کنجاله‌های دانه‌ها، کنسانتره‌های پروتئینی مانند سویا، ماهی یا گوشت خرد شده، مواد معدنی و ویتامین‌ها میشود.
غذای رشد و تکمیلی (رشد‌دهنده): در مرحله بعدی رشد مرغ بومی، میتوانید به تهیه غذای رشد و تکمیلی یا رشد‌دهنده برای مرغ بومی بپردازید. این نوع غذا شامل غلات مانند ذرت و گندم، کنجاله‌های دانه‌ها، کنسانتره‌های پروتئینی، مثل سویا یا ماهی خرد شده، مواد معدنی و ویتامین‌ها است.
مواد غذایی طبیعی و مناسب درجیره غذایی مرغ بومی و محلی
چربی: اصولا کالری چربی از کربوهیدرات بالاتر است. و اضافه کردن چربی به غذای طیور برای بالا بردن میزان کالری آنها استفاده میشود. علاوه براین، ویتامین‌هایی وجود دارند که مرغها تنها با حل شدن آنها در چربی میتوانند آن را در بدن خود جذب کنند. چربی‌ها از ترکیباتی به نام اسیدهای چرب تشکیل شده‌اند، اسیدهای چرب باعث یکپارچگی و یکنواختی غشای سلولی و سنتز هورمونها میشوند.
کربوهیدرات: در پرورش مرغ بومی، وجود کربوهیدات در جیره غذایی آنها مهم است. چون کربوهیدرات منبع اصلی انرژِی برای مرغ بومی است. و بیشترین سهم از جیره غذایی را کربوهیدرات تشکیل میدهد. اصولا کربوهیدرات در شکلهای مختلفی از جلمه نشاسته، سلولز، قند و ترکیبات غیر نشاسته ای وجود دارد. اما مرغ فقط میتواند کربوهیدرات‌ها را به شکل قند و نشاسته هضم کنند. مرغ بومی میتواند از منابعی چون دانه ذرت، سبوس ذرت، بلغور ذرت، گندم، سبوس برنج، برنج قهوه‌ای و غیره برای منبع کربوهیدرات استفاده کند.
پروتئین: وجود پروتئین نیز در جیره غذایی مرغ بومی ضروری است. پروتئین را میتوان از منابع حیوانی و گیاهی تهیه کرد. منابع حیوانی مانند حشرات، میگو، کرمها، استخوان و گوشت تازه یا ماهی‌های خشک شده میباشد. منابع گیاهی نیز مانند ذرت، سویا و دانههای آفتابگردان است. همچنین، عدس، نخود، لوبیا و سایر حبوبات میتوانند به عنوان منبع پروتئین گیاهی در جیره غذایی مرغ بومی استفاده شوند. پروتئینها در ساخت بافت بدن مثل ماهیچه، پوست و غضروف به مرغ کمک میکنند.
مواد معدنی: مواد معدنی باعث تشکیل استخوان و سلول خونی در بدن مرغ بومی میشود. همچنین موادمعدنی برای عملکردهای مختلف بدن مانند فعالیت عضلات، متابولیسم انرژی، لخته شدن خون، فعال شدن آنزیم نیاز هستند. مرغ بومی نیاز به مواد معدنی مانند کلسیم، فسفر، آهن، روی و منیزیم دارد. برای تأمین این مواد معدنی، میتوانید از منابع طبیعی مانند پوست تخم‌مرغ خشک شده، صدف‌های خرد شده و ماهیچه‌های خشک شده استفاده کنید.
ویتامین‌ها: ویتامین‌ها نقش مهمی در سلامتی، رشد و عملکرد طبیعی بدن مرغ بومی ایفا میکنند. میتوانید از منابع طبیعی و غنی ویتامین‌ها مانند سبزیجات تازه، میوه‌ها، ذرت خشک شده و تخم‌مرغ استفاده کنید.
آب: آب دیگر نیاز تغذیهای مرغ بومی است. در واقع آب باعث نرم شدن غذا و بهتر هضم شدن آن میگردد. در هر صورت، برای تنظیم جیره غذایی مرغ بومی بهتر است دستورالعمل‌های خاصی را که توسط متخصصان مربوطه تهیه شده است رعایت کنید. این دستورالعمل‌ها میتوانند بر اساس نیازهای خاص مرغهای بومی و شرایط محیطی شما تنظیم شوند. کمبود آب بیش از 12 ساعت تاثیر منفی روی رشد و عملکرد تخمگذاری مرغ میشود. کمبود آب بیش از 24 تا 36 ساعت نیز منجر به مرگ مرغ بومی میگردد.
تنظیم برنامه غذایی مرغ بومی براساس نیاز مرغ بومی و محلی
برای تنظیم برنامه غذایی مناسب در پرورش مرغ بومی، باید نیازهای غذایی آن را در نظر بگیرید. در ادامه، مراحلی را که برای تنظیم برنامه غذایی مرغ بومی لازم است و باید دنبال کنید، توضیح داده شده است:
شناخت نژاد مرغ بومی: هر نژاد مرغ نیازهای غذایی متفاوتی دارد. برای مثال، برخی نژادها به پروتئین بیشتری نیاز دارند، در حالی که برخی دیگر به ذرت و غلات نیاز دارند. بنابراین، ابتدا باید نژاد مرغ بومی را شناخته و نسبت به نیازهای غذایی هرکدام آگاهی پیدا کرد.
سن مرغ بومی: نیازهای غذایی مرغ بومی در طول دوره رشد و تولید تخم‌مرغ تغییر میکند. برای مثال، مرغهای جوان به پروتئین بیشتری نیاز دارند تا بتوانند رشد کنند، در حالی که مرغهای بالغ به مواد معدنی و ویتامین‌های بیشتری برای حفظ سلامتی و تولید تخم‌مرغ نیاز دارند. بنابراین، باید برنامه غذایی را بر اساس سن مرغها تنظیم کنید.
هدف پرورش: برنامه غذایی برای تولید تخم‌مرغ متفاوت از برنامه غذایی برای پرورش مرغ گوشتی است. برای مثال، در صورتی که هدف شما تولید تخم‌مرغ است، باید توجه خاصی به مواد غذایی حاوی کلسیم برای تقویت پوست تخم‌مرغ داشته باشید. اما در صورتی که هدفتان پرورش مرغ گوشتی است، پروتئین بیشتر و غلات به عنوان منبع انرژی مهم خواهند بود.
شرایط محیطی: در پرورش مرغ بومی ومحلی شرایط محیطی مانند دما، نور، رطوبت و فضای موجود برای مرغ بومی تأثیر گذار و مهم است. بطوری که در شرایط گرم و خشک، ممکن است نیاز به افزایش مقدار آب در برنامه غذایی باشد. به همین ترتیب، در شرایط سرد، باید به میزان انرژی و چربی‌ها توجه کنید تا مرغ بتواند حرارت خود را حفظ کنند.
مشاوره با متخصصین: در پرورش مرغ بومی همواره بهتر است با متخصصین دامپزشکی، کشاورزی یا تغذیه مشاوره کنید. آنها میتوانند برای تنظیم برنامه غذایی مناسب برای مرغ بومی، نیازهای غذایی آن را در نظر بگیرند.
شناخت نیازهای غذایی: برای هر هدف پرورش، نیازهای غذایی مرغ بومی و محلی متفاوت است. برای مثال، مرغهای تولید تخم‌مرغ به پروتئین، ویتامین D و کلسیم بیشتر نیاز دارند. از طرف دیگر، مرغهای گوشتی به پروتئین و انرژی بیشتر نیاز دارند.
انتخاب منابع غذایی: بر اساس نیازهای غذایی مرغ بومی، باید منابع غذایی مناسب را انتخاب کنید. مثلاً، برای تأمین پروتئین، میتوانید از جوانه گندم، بذر کنجد، ماهیچه‌ی ماهی و سویا استفاده کنید. برای تأمین ویتامین‌ها و مواد معدنی، میتوانید از سبزیجات، میوه‌ها و تخم‌مرغ استفاده کنید. در نظر داشته باشید که برای هر ماده مغذی، منابع متنوعی وجود دارد و بهتر است از ترکیبی از آنها استفاده کنید تا نیازهای گوناگون مرغ بومی را تأمین کنید.
تعیین میزان غذا: برای تعیین میزان غذا، باید به عواملی مانند سن مرغ بومی، وزن مرغ، فعالیت‌ها و شرایط محیطی توجه کنید. ممکن است نیازهای غذایی مرغ بومی در طول دوره رشد تغییر کند و باید برنامه غذایی را به‌روزرسانی کنید.
رژیم غذایی متنوع: برای حفظ سلامت مرغ بومی و جلوگیری از کمبود مواد مغذی، باید رژیم غذایی متنوعی تهیه کنید. استفاده از یک منبع غذایی تکراری ممکن است باعث کمبود مواد مغذی شود. تلاش کنید تا در برنامه غذایی خود از منابع مختلف استفاده کنید.
دسترسی به آب: در زمان پرورش مرغ بومی و محلی، آب تمیز و پاکیزه، فاقد آلودگی و آلایندهها بسیار مهم و ضروری است. باید اطمینان حاصل کنید که مرغ بومی و محلی به مقدار کافی به آب نوشیدنی دسترسی دارد و آبی که مصرف میکند تمیز و پاکیزه است.
تغییرات فصلی: در طول فصول مختلف، نیازهای غذایی مرغ بومی ممکن است تغییر کند. برای مثال، در فصل سرما، مرغ بومی به انرژی بیشتری برای حفظ دمای بدن خود نیاز دارند. در نتیجه، باید برنامه غذایی را به تغییرات فصلی و شرایط هواکاری تطبیق دهید.
نظارت و ارزیابی: در طول پرورش، باید مرغ بومی را نظارت کرده و علائم کمبود یا افزودنی در رژیم غذایی آن را مشاهده کنید. اگر مرغ بومی نشانه‌های ناراحتی، کاهش وزن یا مشکلات دیگر داشته باشد، باید رژیم غذایی را بررسی و از دوباره تنظیم کرد.
تنظیم جیره غذایی مرغ بومی و محلی برای نتیجه بهتر
برای تنظیم جیره غذایی مرغ بومی و محلی به نحوی که بهترین نتیجه را بدهد، میتوانید مراحل زیر را دنبال کنید. اما باید خاطر نشان کرد که همیشه بهتر است با متخصصان مربوطه در زمینه پرورش مرغ بومی مشورت کنید تا بتوانید جیره غذایی مناسبی را براساس نیازهای خاص مرغهای بومی و شرایط محیطی تنظیم کنید. این متخصصان میتوانند به شما راهنمایی‌های دقیق‌تری درباره تغذیه و مدیریت مرغ بومی و محلی ارائه دهند:
تنوع در جیره غذایی: مرغ بومی نیز مانند انسان از وجود تنوع در غذای خود استقبال میکند. و به همین دلیل مرغ بومی باید از تنوع مناسبی در مواد غذایی برخوردار باشد. بهتر است از مخلوطی از غلات مانند ذرت، جو و گندم، حبوبات مانند عدس و نخود، پروتئین‌های حیوانی مثل حشرات و کرمها، و مواد معدنی و ویتامین‌ها در جیره غذایی استفاده کنید. این تنوع میتواند به رشد سالم و تعادل تغذیهای مرغها کمک کند.
کیفیت مواد غذایی: مطمئن شوید که مواد غذایی استفاده شده برای جیره غذایی مرغ بومی از کیفیت بالایی برخوردار است و از موارد تازه تشکیل شده باشد. موادغذایی که شامل غلات تمیز و بدون آلودگی، همچنین پروتئین‌های طبیعی و معدنی است. علاوه بر این، از مواد غذایی آلی و بدون استفاده از هورمونها و آنتی‌بیوتیک‌ها نیزاستفاده کنید.
مدیریت غذا دهی: مراقبت و کنترل مناسب بر روی میزان مصرف غذا توسط مرغ بومی بسیار مهم است. باید مطمئن شوید که مرغها به میزان کافی غذا می‌خورند و همچنین غذاهای ضایعاتی کمی تولید میکنند. نظارت دقیق بر جیره غذایی و مصرف غذایی مرغ بومی میتواند به بهبود رشد و تولید مرغها کمک کند.
فراهم کردن آب تمیز: مطمئن شوید که مرغ بومی همیشه به آب تمیز، پاکیزه و قابل دسترس، دسترسی داشته باشد. آب تمیز و تازه برای مرغها بسیار مهم است و در ترشحات بدنی، هضم غذا و حفظ سلامتی آنها نقش دارد.
مراقبت از محیط زیست: از مواد شیمیایی مضر در مزرعه و زمین‌های مرتبط با پرورش مرغ بومی استفاده نکنید. استفاده نکردن از مواد شیمیایی مضرمی‌تواند به حفظ محیط زیست کمک کرده و کیفیت محصول نهایی را ارتقا دهد.
مقدارغذای مصرفی هر مرغ بومی از ابتدا تولید تا رشد و تخمگذاری
جیره غذایی مرغ بومی هم بصورت آماده در بازار موجود است و هم قابل تهیه توسط پرورشدهنده است. به منظور تولید جیره غذایی باید پرورشدهنده اطلاعات کافی از میزان جیره غذایی مرغ بومی در سنین گوناگون را داشته باشد. به دلیل اینکه مرغ بومی در سنین مختلف جیره غذایی متفاوتی دریافت میکند. مرغ بومی در ابتدای تولید به میزان پروتئین بیشتر و در زمان شروه تخمگذاری به کلسیم بالاتری نیاز دارد. مقدارغذای مصرفی هر مرغ بومی در طول دوره زمانی از ابتدای تولید تا رشد و تخمگذاری ممکن است متفاوت باشد. در زمان‌های مختلف، نیازهای غذایی مرغها تغییر خواهد کرد. در ادامه، مقادیر تقریبی برای مصرف غذای مرغ بومی در دوره‌های مختلف بیان شده است. اگر بخواهیم میزان غذای مصرفی هر مرغ بومی از هفته اول تولید را بیان کنیم باید بگوییم که هرمرغ بومی درهفته اول زندگی خود به 18 گرم غذای مصرفی، در هفته دوم به 24 گرم غذای مصرفی، در هفته سوم به 30 گرم غذای مصرفی و در هفته چهارم به 35 گرم غذای مصرفی نیاز دارد، در حالی که مرغ بومی در هفته پنجم، ششم و هفتم زندگی خود به 45 گرم غذای مصرفی، در هفته هشتم زندگی به 51 گرم غذای مصرفی، در هفته نهم زندگی به 61 گرم غذای مصرفی نیاز دارد. همچنین در هفته دهم زندگی به 77 گرم غذای مصرفی، در هفته یازدهم زندگی به 80 گرم غذای مصرفی، در هفته دوازدهم زندگی به 4/88 گرم غذای مصرفی و در هفته سیزدهم زندگی به 8/88 گرم غذای مصرفی نیاز دارد. مرغ بومی در هفته چهاردهم تا هجدهم زندگی به 90 گرم غذای مصرفی، در هفته هجدهم تا بیست و سوم زندگی به 95 گرم غذای مصرفی و در هفته بیست و چهارم تا بیست و پنجم زندگی به 100 گرم غذای مصرفی نیاز دارد. و در آخر در هفته بیست و ششم زندگی به 110 گرم غذای مصرفی نیاز دارد. اما مرغ بومی ازهفته بیست و هشتم زندگی خود تا پایان زندگی به 120 گرم غذای مصرفی نیاز دارد. شما میتوانید از طریق مشاوره با متخصصان پرورش مرغ بومی و مشاوره با سازمان‌ها یا کشاورزان محلی در منطقه خود، جیره غذایی دقیقی برای مرغ بومی خود تنظیم کنید و مطمئن شوید که نیازهای تغذیهای مرغهای خود را برآورده می‌کنید. در ادامه توضیح مختصری و مفیدی در خصوص مقدار غذای مصرفی هر مرغ بومی از زمان جوجه کشی تا تخمگذاری شده است.
دوره جوجه‌کشی: در این دوره، مرغها حدودا در دوران چند روزگی خود هستند و نیاز به مقدار کمی غذا دارند. میزان غذای مصرفی در این دوره حدود 20 گرم به ازای هر جوجه در روز است.
رشد اولیه: در این دوره، مرغها در حال رشد سریع هستند و از همین رو نیاز به مقدار بیشتری غذا دارند. معمولاً میزان غذای مصرفی در این دوره به تدریج افزایش مییابد و میتواند تا 80 گرم در روز برای هر مرغ بومی باشد.
رشد نهایی: پس از دوره رشد اولیه، نرخ رشد مرغها کاهش مییابد و نیاز به غذای کمتری دارند. در این دوره، مقدار غذای مصرفی حدود 88-100 گرم در روز برای هر مرغ بومی است.
دوره تخمگذاری: در صورتی که مرغها به سن تخمگذاری برسند، نیاز به تغذیه متفاوتی دارند. در این دوره، مقدار غذای مصرفی حدود 110-120 گرم در روز برای هر مرغ بومی افزایش مییابد.
میزان چربی و پروتئین مورد نیاز مرغ بومی
از ابتدا تولید تا 3هفتگی: 18 درصد پروتئین، 79/3 درصد چربی
3 تا6هفتگی: 17درصد پروتئین، 88/3 درصد چربی
6 تا12هفتگی: 16درصد پروتئین، 97/3 درصد چربی
3 ماهگی تا شروع تخمگذاری: 15 درصد پروتئین، 87/4 درصد چربی
26هفتگی تا 50 هفتگی: 16 درصد پروتئین، 66/3 درصد چربی
غذاهای سالم برای تغذیه مرغ تخمگذار
در پرورش مرغ بومی و محلی تغذیه مناسب برای مرغهای تخمگذار بسیار مهم است تا سلامتی آنها حفظ شود و تولید تخم‌های با کیفیت، بهبود یابد. در پرورش مرغ بومی و محلی برای تغذیه مرغ تخمگذار ابتدا باید مطمعن بود که غذایی که به مرغ میدهیم مناسب است یاخیر. بطور کلی غذا برای جوجهای که تازه از تخم در آمده مناسب است که باعث افزایش رشد آن شود. از طرفی مرغها بعد از 18 هفتگی باید غذای ترکیبی مصرف کنند که برای پرندگان بالغ ساخته شده است. که این غذا دارای کلسیم بالایی نیز میباشد. البته این نکته باید درنظر گرفته شود که تغییر رژیم غذایی از جوجه به مرغ بالغ باید به آرامی صورت گیرد در غیر اینصورت مرغ به مشکلات گوارشی دچار میشود. اکثر مرغهای تخمگذار را میتوان با غذای خوراکی تغذیه کرد. بهتر است از خوراک‌های تخصصی برای تخم‌گذارها استفاده کنید که شامل ترکیبات متعادلی از پروتئین، کربوهیدرات، چربی و ویتامین‌ها و مواد معدنی است. این خوراک‌ها معمولاً در بازار دسترسی آسانی دارند و ترکیبات مورد نیاز برای سلامتی و تولید تخم‌های سالم را فراهم میکنند. میزان و نوع خوراک ممکن است بسته به نژاد، سن و وزن مرغهای تخمگذار متفاوت باشد، بنابراین بهتر است راهنمایی تخصصی در این زمینه را دریافت کنید. جدا از این در پرورش و نگهداری مرغ بومی و محلی، موادغذایی برای تغذیه مرغ بومی باید به خوبی بایکدیگر مخلوط شوند. برای این امر باید از میکسر استفاده کرد. با اینکه میکسر قیمت بالایی دارد اما اینکار ضروری است. مخلوط کردن غذای مرغ بومی امری حیاتی و واجب است تا مرغ ها نتوانند مواد را از یکدیگر جدا کنند. مرغ بومی و محلی به پروتئین بالایی در جیره غذایی خود نیاز دارد. و منابع پروتئینی مهمی در تغذیه مرغ تخمگذار وجود دارند. میتوانید از منابع مختلفی مانند گندم، جو، ماهیچه گوشت، ماهی، ماهیچه طیور، پنبه‌دانه و سویا استفاده کنید. استفاده از خوراک حاوی پروتئین با کیفیت بالا و قابل هضم برای تغذیه مرغ تخم‌گذارمهم است. مرغ تخمگذار نیاز به ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلفی نیز دارد. برخی از ویتامین‌های مهم شامل ویتامین A، ویتامین D، ویتامین E و ویتامین B12 است. همچنین، مواد معدنی مانند کلسیم، فسفر، آهن و روی نیز برای سلامتی و تخمگذاری بهینه ضروری هستند. میتوانید از مکمل‌های ویتامینی و معدنی مخصوص برای مرغ تخمگذار استفاده کنید و یا این مواد را از طریق خوراک منظم و متنوع فراهم کنید. در زیر به چند غذاهای سالم برای تغذیه مرغهای تخمگذار میپردازیم:
کرم خاکی: پروتئین بالا برای جوجه مفید است، مخصوصا در فصل پرریزی که در فصل بهار و پاییز است باعث رشد سریعتر پر در جوجهها میشود. کرم خاکی سرشاز از پروتئین است و اصولا در پرورش مرغ بومی از کرم خاکی خشک شده استفاده میشود. کرم خاکی حاوی 50 درصد پروتئین است در نتیجه بین 1 تا 10 کرم خاکی برای هر پرنده کافی است.
توت: توت سرشار از ویتامین و آنتی اکسیدان است و موجب افزایش انرژی مرغ بومی میشود.
سیب: سیب حاوی ویتامین زیادی است. از پوست سیب هم می توان در پرورش مرغ بومی برای تغذیه مرغ تخمگذار استفاده کرد. از آنجایی که پوست سیب حاوی سیانید است و ممکن است سیانید برای پرندگان خطرناک باشد بهتر است هسته را از سیب جداکرده و بعد از آن سیب را به مرغ بدهید تا سلامت مرغ به خطر نیفتد.
نان: در پرورش مرغ بومی نشاسته در رژیم غذایی بسیار مهم است و نان سرشار از نشاسته است. از طرفی باید دقت کرد که نانی که مورد مصرف مرغ قرار میگیرد کپک زده نباشد چون باعث بیماری در مرغ میشود. همچنین برای تغذیه مرغ بومی میتوان از نان سبوس دار نیز استفاده کرد که مواد معدنی و انرژی بالایی دارند.
پنیر: علاوه براین در پرورش مرغ بومی می توان از پنیر نیز برای تغذیه مرغها استفاده کرد. سالم ترین پنیر برای تغذیه مرغ ها پنیر سفید یا محلی است. پنیر حاوی کلسیم بالایی است به همین دلیل به مرغ تخم گذار در تولید تخم نیز کمک میکند.
خوراک ترکیبی: خوراک ترکیبی شامل غلات و دانههای مختلفی از جمله جو، گندم، تخمه آفتابگردان و ذرت خرد شده است. از آنجایی که جوجهها به غذا نوک میزنند و غذا را طبق ذائقه خود انتخاب میکنند در نتیجه خوراک ترکیبی میتواند گزینه مناسبی باشد. از طرفی خوراک ترکیبی میتواند باعث تشویق کاوش و افزایش تحرک جوجهها در محیط پرورش گردد. این خوراک ترکیبی نباید غذای اصلی مرغ باشد. یکی از دلایل آن وجود ذرت است که اگر به مقدار زیاد در رژیم غذایی مرغ باشد باعث چاقی آن خواهد شد.
هندوانه: مرغها و جوجهها نیز مانند انسان در مقابل آفتاب احساس گرما میکنند و برای مقابله با آن به آب نیاز دارند. آب سرد میتواند برای مقابله با گرما به آنها کمک کند و هندوانه سرشار از آب است. همچنین دانه و پوست هندوانه نیز برای آنها بی خطر است.
تخم‌مرغ: تخم‌مرغ یکی از مهمترین منابع غذایی برای مرغهای تخمگذار است. تخم‌مرغ حاوی پروتئین بالا و اسیدهای چرب ضروری است که به سلامتی مرغهای بومی و محلی کمک میکند. میتوانید تخم‌مرغ را به صورت پخته یا نیمه پخته به مرغهای تخمگذار خود تغذیه کنید. در واقع تخم مرغ یک محصول غذایی مهم در پرورش مرغ بومی است.
سبزیجات و غذای گیاهی: مرغهای تخمگذار همچنین نیاز به مقدار مناسبی از غذای گیاهی دارند. میتوانید انواع سبزیجات تازه، میوه‌ها و سبزیجات خشک شده را به آنها ارائه دهید. سبزیجاتی مانند کلم، اسفناج، گشنیز و هویج و میوه‌هایی مانند سیب، خرما و هلو مناسب برای تغذیه مرغان تخمگذار هستند. به دلیل اینکه برای تولید سبزیجات از کودهای حیوانی( بخصوص اگر کود مرغ گوشتی یا تخمگذار باشد ) استفاده میشود. این سبزیجات میتوانند حاوی مقدار زیادی از بیماریهای مختلف و حتی انگل تخم باشند. از این رو توصیه میشود به هنگام استفاده از سبزیجات در جیره غذایی مرغ بومی، گل و لای سبزیجات شسته شود تا از بروز بیماری جلوگیری به عمل بیاید.
آب: آب تمیز و تازه همیشه برای مرغهای تخمگذار ضروری است. در پرورش مرغ بومی و محلی مطمئن شوید که همیشه به مرغهای بومی، آب تازه و پاک قابل دسترس باشد.
مکمل‌های ویتامینی و معدنی مناسب برای مرغ تخمگذار
در زیر به برخی از مکمل‌های ویتامینی و معدنی مناسب برای مرغ تخمگذار اشاره می‌کنیم. اما قبل از استفاده از هر نوع مکمل، بهتر است با متخصصان دامپزشکی مشورت کنید تا بتوانید دقیقاً نیازهای مرغ خود را بررسی کنید و مکمل‌های مناسب را بر اساس شرایط خاص خود انتخاب کنید:
مکمل‌های ویتامینی: مرغ تخمگذار نیاز به ویتامین‌های مختلفی دارد. برخی از مهمترین ویتامین‌ها عبارتند از:
ویتامین A : برای حفظ سلامت چشم‌ها، پوست و تولید تخم‌های با کیفیت مناسب است.
ویتامین D : برای جذب کلسیم و فسفر و تقویت استخوان‌ها حیاتی است.
ویتامین E : به عنوان یک آنتی‌اکسیدان قوی برای حمایت از سلول‌ها و تولید تخمها عمل میکند.
ویتامین B12 : برای سلامت ساختار عصبی و تولید تخم‌های با کیفیت ضروری است.
ویتامین K : برای بهبود فعالیت پوشش زخم‌های داخلی تخمها مهم است.
مکمل‌های معدنی: در پرورش مرغ بومی، مرغ تخمگذار به مواد معدنی مختلفی نیاز دارند. برخی از مهمترین مواد معدنی شامل:
کلسیم: برای ساخت استخوان‌ها و پوست قوی و سالم ضروری است.
فسفر: برای تقویت استخوان‌ها و فعالیت متابولیک مناسب است.
آهن: برای تولید خون و جلوگیری از کم‌خونی واجب میباشد.
روی: برای سلامت پوست و پرها مناسب است.
منگنز: برای تقویت سیستم ایمنی و سلامت تخمها ضروری است.
به علاوه، میتوانید به عنوان یک راهکار کلی، از مکمل‌های چند ویتامینه و چند معدنی که ویتامین‌ها و مواد معدنی مختلف را در ترکیبی متعادل ارائه می‌دهند، استفاده کنید. همچنین، بهتر است دستورالعمل‌های تولید کننده مکمل‌ها را رعایت کنید و مقادیر روزانه توصیه شده را بر اساس وزن و نیازهای مرغ تخمگذار خود تعیین کنید.
وجود چه موادی در غذای مرغ بومی و محلی ممنوع است؟
در غذای مرغ بومی، برخی مواد ممکن است ضرر و خطراتی برای آن داشته باشد که بهتر است از آنها پرهیز شود. مواردی که بهتر است در غذای مرغ بومی استفاده نشود عبارتند از:
آب آلوده: در پرورش مرغ بومی استفاده از آب آلوده، آب باکتری‌زا یا آبی که قابلیت نیازهای آبی مرغها را برطرف نمی‌کند، باید اجتناب شود. آب تمیز و پاک برای مرغ بومی بسیار حیاتی است.
مواد شیمیایی: در پرورش مرغ بومی و محلی استفاده از مواد شیمیایی مانند آنتی‌بیوتیک‌ها، هورمونها، پیش‌زمینه‌ها و داروهای بشری در غذای مرغ بومی ممنوع است. این مواد ممکن است بر سلامت مرغها تأثیرات نامطلوبی داشته باشند و باعث ایجاد مقاومت دارویی در میکروب‌ها شوند.
غذاهای مسموم: غذاهایی که برای انسان مضر و مسموم هستند، نباید به مرغهای بومی تغذیه داده شوند. به طور مثال، غذاهایی که حاوی قهوه، شکلات، پیاز، خمیر آجیل و مواد حاوی آلکوهل هستند در پرورش مرغ بومی برای مرغهای بومی مضر هستند و باید از آنها پرهیز شود.
مواد غذایی فاسد شده یا آلوده: مرغ بومی نباید غذاهایی که فاسد شده یا آلوده به باکتری‌ها و قارچ‌ها هستند را مصرف کند. این مواد میتوانند عفونت‌ها و بیماری‌هایی را در مرغها را ایجاد کنند.
غذاهای بزرگ‌کننده: در پرورش مرغ بومی و محلی استفاده از غذاهایی که طبیعتاً برای بزرگ‌کردن سریع مرغها طراحی شده‌اند، و باعث تسریع رشد آنها میشوند ممنوع است. این غذاها ممکن است باعث اضافه وزن غیرطبیعی، مشکلات عضلانی و مفصلی و سایر مشکلات سلامتی در مرغ بومی شود.
به طور کلی، بهتر است غذای مرغ بومی شامل مواد طبیعی و سالم باشد و تنوع غذایی مناسب را دربر داشته باشد. همچنین، رعایت بهداشت و تمیزی در تهیه و ارائه غذا برای مرغ بومی بسیار مهم است.
اشتباهات نابودکننده در پرورش مرغ بومی و محلی
نقص در مدیریت تغذیه: تأمین تغذیه مناسب برای مرغها از اهمیت بالایی برخوردار است. عدم تأمین مواد غذایی متعادل و کافی، نقص ویتامین‌ها و مواد معدنی، استفاده از علوفه‌های فاسد یا ناقص و سایر مشکلات مربوط به تغذیه میتوانند سلامت و رشد مرغهای بومی را تحت تأثیر قرار داده و در نهایت منجر به نابودی مرغداری شوند.
نگهداری نامناسب محیط پرورش: شرایط نامناسب محیطی مانند آب و هوای نامناسب، دما و رطوبت نامناسب و نظافت ناکافی میتوانند به انتشار بیماری‌ها، عفونت‌ها و مشکلات رشدی در مرغها منجر شوند و مرغداری را به خطر بیندازند.
عدم کنترل بیماری‌ها و عفونت‌ها: عدم اجرای برنامه‌های پیشگیری و کنترل بیماری‌ها و عفونت‌ها میتواند باعث شیوع بیماریهای واگیردار و مشکلات سلامتی در مرغها شود. این مشکلات میتوانند به سرعت در مرغداری گسترش یافته و به نابودی مرغداری منجر شوند.
نادیده گرفتن بهداشت و بهینه‌سازی تولید: عدم رعایت بهداشت در مرغداری، شرایط ناامن برای مرغها را ایجاد میکند و میتواند منجر به افزایش و شیوع بیماری‌ها و مشکلات سلامتی در مرغها شود. همچنین، عدم بهینه‌سازی تولید و عدم استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته میتواند باعث کاهش بهره‌وری و سودآوری مرغداری شود.
عدم مدیریت بهینه تولید و بازاریابی: عدم برنامه‌ریزی و مدیریت درست در زمینه تولید و بازاریابی محصولات مرغداری میتواند منجر به مشکلات اقتصادی و عدم پایداری مالی شود و در نهایت به نابودی مرغداری منجر شود.
پیشگیری و کنترل بیماری در پرورش مرغ بومی و محلی
برای پیشگیری و کنترل بیماری در پرورش مرغ بومی باید مراحل زیر رعایت شود:
مشاوره با متخصصان: مراجعه به متخصصان و مشاوران مرغداری، و همچنین سازمان‌ها و مراکز مربوطه که در حوزه پرورش مرغها فعالیت میکنند، میتواند به پرورشدهنده کمک کند تا برنامه‌های مناسب برای پیشگیری و کنترل بیماری‌ها را در مرغداری خود پیاده‌سازی کند. متخصصان میتوانند راهنمایی‌هایی در مورد تشخیص بیماری‌ها، برنامه‌های واکسیناسیون، بهداشت و ضدعفونی، مدیریت تغذیه، کنترل آفات و سایر موارد مرتبط با ایجاد محیط سالم برای مرغها به پرورشدهنده ارائه دهند.
برنامه‌ریزی و ثبت دقیق: برنامه‌ریزی دقیق برای اجرای برنامه‌های پیشگیری و کنترل بیماری‌ها بسیار اهمیت دارد. باید برنامهها و اقدامات مربوطه را در یک برنامه زمانبندی کرد و تعیین کرد که کدام فعالیت‌ها در چه زمانی اجرا شوند. همچنین، ثبت دقیق اطلاعات مربوط به واکسیناسیون، علائم بیماری و داده‌های بهداشتی و عملکرد مرغها میتواند در تحلیل و پیگیری بهتر کمک کند.
بهداشت و ضدعفونی: رعایت بهداشت و ضدعفونی محیط پرورش مرغها بسیار اهمیت دارد. پرورشدهنده باید به دستورالعمل‌های بهداشتی در مورد شستشو و ضدعفونی تجهیزات، قفسها، ظروف تغذیه، آب و هوا، و غیره عمل کند. همچنین، ایجاد سیستم‌های منظم برای تأمین آب تمیز و مراقبت از کیفیت آن نیز اهمیت دارد.
واکسیناسیون: مطابق با راهنمایی متخصصان مرغداری، برنامه‌های واکسیناسیون را به درستی اجرا کنید. واکسیناسیون منظم و به موقع میتواند از شیوع بیماری‌ها جلوگیری کند و سلامت مرغها را حفظ کند.
مدیریت تغذیه: تأمین تغذیه مناسب برای مرغها بسیار حائز اهمیت است. در پرورش مرغ بومی باید از تأمین تغذیه متعادل و کامل برای مرغها اطمینان حاصل کرد. مشاوره با تغذیه‌شناسان مرغداری و استفاده از جیره‌های غذایی بهینه و با کیفیت میتواند در این مورد کمک زیادی کند.
کنترل آفات و بیماری‌ها: یک پرورشدهنده در پرورش مرغ بومی باید برنامه‌های کنترل آفات و بیماری‌ها را به درستی اجرا کند. این برنامهها شامل استفاده از ضدعفونی‌کننده‌ها، طرح‌های پیشگیرانه برای کنترل آفات، نظافت منظم و مداوم محیط پرورش و مراقبت از بهداشت و سلامت مرغها است.
پیگیری و مانیتورینگ: برنامه‌های پیشگیری و کنترل بیماری‌ها باید به صورت مداوم و پی درپی پیگیری شوند. باید علائم بیماری و تغییرات در رفتار و عملکرد مرغها را دقیقاً نظارت کرد و در صورت وجود هر گونه نشانه نامطلوب، بلافاصله اقدام به تشخیص و درمان کرد.
آموزش و آگاهی‌بخشی: به منظور اجرای موفق برنامه‌های پیشگیری و کنترل بیماری‌ها، مهم است که تیم پرورش مرغها آموزش دیده و آگاهی‌بخشی کاملی از روند پرورش داشته باشند. آنها باید از علائم بیماری، روشهای بهداشتی، فنون واکسیناسیون و سایر موارد مرتبط با پیشگیری و کنترل بیماری‌ها آگاه باشند.
با اجرای این مراحل و مشاوره با متخصصان مرغداری، میتوانید برنامه‌های پیشگیری و کنترل بیماری‌ها را به خوبی در مرغداری خود اجرا کنید و به حفظ سلامت و بهره‌وری مرغها کمک کنید.
اجرای صحیح برنامه واکسیناسیون مرغ بومی و محلی
برای اجرای صحیح برنامه‌های واکسیناسیون در مرغداری، باید مراحل زیر را دنبال کرد:
مشاوره با متخصصان: در ابتدا، مشاوره با متخصصان مرغداری یا دامپزشکان مرتبط با مرغداری خود بسیار مهم است. آنها میتوانند به شما راهنمایی کنند که کدام واکسن‌ها برای مرغهای شما مناسب است، چگونه زمانبندی واکسیناسیون را تعیین کنند و به شما نحوه اجرای صحیح واکسیناسیون را آموزش دهند.
شناخت بیماری‌ها: برای انتخاب واکسن‌های مناسب، باید با بیماری‌هایی که در منطقه شما شایع هستند و باعث ایجاد مشکل در مرغداری به هنگام پرورش مرغ بومی میشوند، آشنا شوید. با مطالعه و مشاوره با متخصصان، بیشترین اطلاعات ممکن را درباره بیماریهای مرغها جمعآوری کنید.
برنامه زمانبندی: بر اساس راهنمایی متخصصان، برنامه زمانبندی واکسیناسیون را تهیه کنید. در نظر داشته باشید که هر واکسن نیاز به زمان و دوره‌های خاصی دارد تا به طور موثر عمل کند. در هنگام پرورش مرغ بومی برنامه‌ریزی دقیق بر اساس سن مرغها، فصل سال و شرایط آب و هوایی میتواند در اجرای صحیح واکسیناسیون کمک کند.
انتخاب واکسن‌ها: در محل پرورش مرغ بومی بر اساس بیماری‌هایی که در منطقه شما شایع هستند، واکسن‌های مناسب را انتخاب کنید. در انتخاب واکسن‌ها، به عواملی مانند عمر مرغها، سیستم ایمنی آنها و نوع بیماری توجه کنید. ممکن است نیاز به واکسناسیون برای بیماریهای مختلف در دوره‌های مختلف زمانی باشد.
ذخیره و نقل و انتقال واکسن: به هنگام پرورش مرغ بومی در صورتی که واکسن‌ها را خود تهیه می‌کنید، باید آنها را در دمای مناسب نگهداری کنید و از تاریخ انقضای آنها اطمینان حاصل کنید. همچنین، در صورت نقل و انتقال واکسن به مرغداری، به نحوه حمل و نقل صحیح آنها توجه کنید.
اجرای واکسیناسیون: پس از اجرای واکسیناسیون، باید اطلاعات مربوط به هر مرغ و واکسن‌هایی که دریافت کرده‌اند را ثبت کنید. این اطلاعات شامل تاریخ و زمان واکسیناسیون، نوع واکسن، شماره دستگاه واکسیناسیون و هر گونه توضیحات مربوطه میشود. این اطلاعات به شما کمک میکند تا بتوانید تاریخچه وضعیت واکسیناسیون مرغها را پیگیری کنید و در صورت نیاز به تکرار واکسیناسیون، برنامه‌ریزی مناسب انجام دهید.
پیگیری و ارزیابی: در پرورش مرغ بومی پس از اجرای برنامه واکسیناسیون، مهم است وضعیت سلامت مرغها را پیگیری و ارزیابی کنید. در صورت مشاهده هر گونه علائم نامطلوب یا بروز بیماری‌ها، به متخصصان مرغداری مراجعه کنید تا تشخیص و درمان مناسب انجام شود.
پیگیری سلامت مرغ ها پس از واکسیناسیون در زمان پرورش مرغ بومی و محلی
مراقبت و پیگیری دقیق پس از واکسیناسیون میتواند به تشخیص زمانی و رفع مشکلات سلامت مرغها کمک کند. همچنین، رعایت بهداشت و به‌روزرسانی برنامه واکسیناسیون نیز برای حفظ سلامتی مرغها بسیار مهم است. برای پیگیری وضعیت سلامت مرغها پس از واکسیناسیون، میتوانید روش‌ها و مراحل زیر را انجام دهید:
مشاهده علائم نامطلوب: پس از واکسیناسیون، مرغها را به‌طور دقیق مشاهده کنید. بررسی کنید آیا هر گونه علائم نامطلوب مانند لرزش، سردرد، تورم‌ها، عدم رشد صحیح و ضعف عمومی در مرغها مشاهده میشود یا خیر.
بررسی تغییرات در رفتار و فعالیت مرغها: توجه کنید که آیا مرغها پس از واکسیناسیون به‌طور طبیعی رفتار و فعالیت خود را ادامه می‌دهند یا خیر. ممکن است پس از واکسیناسیون مرغها برای مدتی ضعف نشان دهند، اما اگر ضعف به‌طور مداوم ادامه داشته باشد یا رفتار غیرطبیعی مشاهده کنید، نیاز به مراقبت و بررسی بیشتر است.
بررسی تغییرات در خروجی‌های بدنی: بررسی کنید آیا تغییراتی در خروجی‌های بدنی مرغها مانند مدفوع، ادرار و ترشحات دیگر وجود دارد. اگر تغییرات نامعمول یا نامطلوبی را مشاهده کنید، باید آن را به دقت بررسی کنید و در صورت لزوم به دامپزشک مرغداری مراجعه کنید.
بررسی نرخ بقاء و رشد: بررسی کنید که آیا نرخ بقاء و رشد مرغها پس از واکسیناسیون به‌طور طبیعی ادامه مییابد یا خیر. اگر نرخ بقاء مرغهای بومی ناگهان کاهش یابد یا رشد آنها به‌طور قابل توجهی کاهش یابد، به دامپزشک حاضر در سالن پرورش مرغ بومی خود اطلاع دهید.
ثبت و دسترسی به اطلاعات: ضروری است که در زمان پرورش مرغ بومی پس از واکسیناسیون، اطلاعات واکسیناسیون را به‌طور دقیق ثبت و نگهداری کنید. این اطلاعات واکسیناسیون شامل تاریخ و زمان واکسیناسیون، نوع واکسن استفاده شده، شماره دستگاه واکسیناسیون و هر گونه توضیحات مربوطه میشود. این اطلاعات به شما کمک میکند تا بتوانید تاریخچه وضعیت واکسیناسیون مرغها را پیگیری کنید و در صورت نیاز به تکرار واکسیناسیون یا اقدامات دیگر، از آن استفاده کنید.
مشاوره با دامپزشک مرغداری: در صورتی که هرگونه نگرانی در مورد وضعیت سلامت مرغها پس از واکسیناسیون دارید، بهتر است با دامپزشک مرغداری خود مشورت کنید. آنها میتوانند بر اساس تجربه و دانش خود، به شما راهنمایی کنند و نکات لازم را در این زمینه ارائه دهند تا در زمان پرورش مرغ بومی و محلی با کمترین چالش روبرو شوید.
ثبت و نگهداری اطلاعات واکسیناسیون در پرورش مرغ بومی و محلی
در پرورش مرغ بومی برای ثبت و نگهداری دقیق اطلاعات واکسیناسیون مرغها میتوانید از روش‌ها زیر استفاده کنید، با این حساب مهمترین نکته در نگهداری اطلاعات واکسیناسیون، دقت و امانت‌داری است. مطمئن شوید که اطلاعات به‌روز و صحیح است و در مکانی امن و قابل دسترس نگهداری میشوند. همچنین، ممکن است مقررات و قوانین محلی خود را درباره نگهداری اطلاعات واکسیناسیون مرغها بررسی کنید تا از رعایت آنها اطمینان حاصل کنید.
فرم ثبت اطلاعات: طراحی یک فرم ثبت اطلاعات که شامل موارد زیر است:
تاریخ و زمان واکسیناسیون: ثبت زمان و تاریخ دقیق واکسینه شدن مرغها
نوع واکسن: در پرورش مرغ بومی ممکن است از چندین نوع واکسن برای مرغهای مختلف استفاده شود، بنابراین واجب است که نوع واکسن استفاده شده ذکر شود. مطمئن شوید که نوع واکسن مربوط به هر مرغ را به‌طور صحیح ثبت کنید.
شماره دستگاه واکسیناسیون: شماره دستگاه واکسیناسیون یک شناسه منحصر به فرد است که میتواند به شما در شناسایی و ردیابی مرغهای واکسینه شده کمک کند.
توضیحات: در این قسمت، هر توضیحات یا ملاحظات مربوط به واکسیناسیون را ثبت کنید. ممکن است شامل مواردی مانند واکسن دوز دوم، تغییر در برنامه واکسیناسیون یا هر اطلاعات مربوطه دیگر باشد.
سیستم ردیابی الکترونیکی: میتوانید از سیستم‌های ردیابی الکترونیکی استفاده کنید که امکان ثبت و ردیابی اطلاعات واکسیناسیون را فراهم میکنند. این سیستمها معمولاً شامل تگ‌ها یا برچسب‌های الکترونیکی هستند که به هر مرغ نصب میشوند و اطلاعات واکسیناسیون را درون خود ذخیره میکنند. با استفاده از دستگاه خواننده مخصوص، میتوانید به سادگی اطلاعات را خوانده و به روزرسانی کنید.
نرم‌افزار مدیریت مرغداری: اگر در پرورش مرغ بومی از نرم‌افزار مدیریت خاصی استفاده شود، میتوان اطلاعات واکسیناسیون را در آن وارد کرد. برخی از نرم‌افزارها به شما امکان می‌دهند تا جزئیات واکسیناسیون را برای هر مرغ ثبت کرده و در آینده به آنها دسترسی داشته باشید.
نگهداری ازسوابق واکسیناسیون: برای نگهداری دقیق سوابق واکسیناسیون، میتوانید از روشهای زیر استفاده کنید:
پرونده‌های فیزیکی: اگر برای پرورش مرغ بومی ترجیح می‌دهید از روش سنتی استفاده کنید، میتوانید برای هر مرغ یک پرونده فیزیکی ایجاد کنید و بر روی آن اطلاعات واکسیناسیون را ثبت کنید. این میتواند شامل فرم ثبت اطلاعات، کارت واکسیناسیون یا هر سند دیگری باشد که به اطلاعات مربوطه، مربوط میشود.
پایگاه داده الکترونیکی: ایجاد یک پایگاه داده الکترونیکی میتواند به شما کمک کند تا اطلاعات واکسیناسیون را به‌طور مرتب و آسان ثبت و نگهداری کنید. میتوانید از نرم‌افزارهای مدیریت داده‌ها استفاده کنید یا حتی یک برنامه سفارشی برای نیازهای خاص خودتان ایجاد کنید.
استفاده از سامانه‌های ثبت واکسیناسیون: در برخی از کشورها، سامانه‌های آنلاین مخصوص واکسیناسیون دام‌ها وجود دارند که به شما امکان می‌دهند تا اطلاعات واکسیناسیون را به‌طور آنلاین ثبت و نگهداری کنید. این سامانه‌ها معمولاً اطلاعاتی مانند نوع واکسن، تاریخ و زمان واکسیناسیون و شماره دستگاه واکسیناسیون را دریافت میکنند.
آیا پرورش و نگهداری مرغ بومی و محلی نیاز به مجوز خاصی دارد؟
در هر کشور و منطقه قوانین و مقررات مربوط به پرورش مرغ بومی و محلی ممکن است متفاوت و مختلف از یکدیگرباشد. به همین دلیل، بهتر است قوانین مربوطه را در منطقه خود بررسی کنید تا مطمئن شوید که آیا برای پرورش مرغ بومی و محلی نیاز به مجوز خاصی دارید یا خیر. در بسیاری از کشورها، برای پرورش مرغ بومی و محلی نیاز به حداقلی از مجوزها و مجوزهای سلامت دامی است. به عنوان مثال، ممکن است نیاز به مجوز پرورش دام، گواهینامه بهداشت و صلاحیت محیطی، مجوز برای تولید تخم‌مرغ یا گوشت مرغ و مجوزهای دیگر داشته باشید. در برخی موارد، ممکن است بخشی از این مجوزها توسط وزارت کشاورزی، سازمان دامپزشکی یا سازمانهای مربوطه بهداشت دام صادر شود. بنابراین، بهتر است با مراجع مربوطه مانند وزارت کشاورزی، سازمان دامپزشکی و سایر ارگان‌های مرتبط در کشور خود تماس بگیرید و در مورد قوانین و مقررات مربوط به پرورش مرغ بومی و محلی استعلام حاصل کنید. آنها میتوانند شما را راهنمایی کنند و در صورت لزوم، مجوزهای لازم را به شما ارائه کنند.
مجوزهای لازم برای پروش و نگهداری مرغ بومی و محلی
مقررات و مجوزهای مورد نیاز برای پرورش مرغ بومی ممکن است بین کشورها و حتی استانها متفاوت باشد. بنابراین، بهتر است با مراجع مربوطه در استان خود تماس بگیرید تا اطلاعات دقیق درباره مجوزهای لازم برای پرورش مرغ بومی و محلی دریافت کنید. در ادامه به چند مورد عمومی از مجوزها برای پرورش و نگهداری مرغ بومی و محلی که ممکن است در برخی از کشورها مورد استفاده قرار بگیرد میپردازیم:
مجوز پرورش دام: در پرورش مرغ بومی برخی از کشورها ممکن است نیاز به مجوز پرورش عمومی دام داشته باشند. این مجوز به شما اجازه میدهد تا دام‌های خود از جمله پرورش مرغ بومی و محلی را پرورش دهید.
مجوز بهداشت و صلاحیت محیطی: قطعا برای پروش مرغ بومی و محلی نیاز به مجوزهای بهداشت و صلاحیت محیطی برای اطمینان از شرایط بهداشتی مناسب برای پرورش مرغ بومی است. این مجوزها شامل مواردی مانند ضوابط بهداشتی برای مکان پرورش، آب و هوای مناسب و تمیز، کف‌پوش، تهویه مناسب و مدیریت پسماند است.
مجوز تولید تخم‌مرغ یا گوشت مرغ: در برخی موارد، ممکن است بخشی از مجوزها به تولید تخم‌مرغ یا گوشت مرغ اختصاص یابد. این مجوز شامل تعیین استانداردهای بهداشتی برای تولید تخم‌مرغ یا گوشت مرغ، برچسب‌گذاری و شرایط نگهداری محصولات میشود.
مجوزها واکسیناسیون: برای پرورش مرغ بومی و محلی برخی از کشورها ممکن است بخواهند از شما مجوزهای واکسیناسیون و پیشگیری از بیماری‌ها در مرغ بومی و محلی بخواهند. که شامل برنامه‌های واکسیناسیون روزانه و اطلاعات در مورد آنها میشود.
در پایان توجه داشته باشید که این فقط یک راهنمای کلی برای پرورش و نگهداری مرغ بومی و محلی است. در پرورش مرغ بومی هرکشو، استان و منطقه ممکن است شرایط خاص خود را داشته باشد، بنابراین همیشه به مشاوره متخصصان مرغداری خود اعتماد کنید و برنامه‌ریزی خود را براساس شرایط خاص خود تنظیم کنید. پرورش مرغ محلی یک حوزه پرکاربرد و پرسود است. از این رو برای موفقیت در این حوزه به آموزش و افزایش اطلاعات خود در زمینه پرورش مرغ بومی بپردازید. تا دچار کمترین چالش دراین حوزه شوید.
